Ο όρος “συμφωνία κυρίων” έχει τις ρίζες του στο πολύ μακρινό 1907 και πιο συγκεκριμένα, στην άτυπη συμφωνία μεταξύ Η.Π.Α. και Ιαπωνίας που προέβλεπε την άρση ενός νόμου που στόχευε απροκάλυπτα στους Ιάπωνες μετανάστες και σε αντάλλαγμα γι’ αυτό, τον περιορισμό της μετανάστευσης εργατών από την Ιαπωνία προς τις Η.Π.Α. Δεν υπήρχε κάποια έγγραφη συμφωνία… Απλά οι δύο χώρες συμφώνησαν προφορικά και τήρησαν την συμφωνία τους. Από την άλλη, έχουμε το λεγόμενο και “Jishu-kisei” που σε ελεύθερη μετάφραση, σημαίνει: Αμοιβαία (ή εθελοντική) αυτοσυγκράτηση. Αν δεν το έχεις καταλάβει ήδη, μιλάω για την συμφωνία κυρίων μεταξύ των Ιαπώνων κατασκευαστών που “περιόριζε” την ιπποδύναμη των αυτοκινήτων τους στα 280 άλογα. Μιλάω για έναν από τους λόγους που σέβομαι και αγαπάω τους Ιάπωνες…
Γιατί θέλει πραγματική αυτοσυγκράτηση για να μην γράψεις στα παλαιότερα των υποδημάτων σου μία άτυπη συμφωνία που σε περιορίζει σαν κατασκευαστή τόσο δημιουργικά, ή μηχανολογικά αν θέλεις, όσο και οικονομικά. Μία συμφωνία που σε περίπτωση που παραβιαστεί, δεν θα έχεις καμία νομική συνέπεια. Σίγουρα θα υπήρχαν “πολιτικές” επιπτώσεις αλλά δεν θα ήταν κάτι που δεν θα μπορούσε να χειριστεί μία στρατιά PRάδων και εν τω μεταξύ, εσύ θα είχες το στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών σου. Κατά τη διάρκεια τήρησης της συμφωνίας όμως, είδαμε την καλύτερη φουρνιά Ιαπωνικών αυτοκινήτων στην ιστορία! Πώς ξεκίνησε; Γιατί; Πότε τελείωσε και τι εννοώ με την τελευταία πρόταση της προηγούμενης παραγράφου;
Υπάρχουν δύο θεωρίες για τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή τη συμφωνία κυρίων. Η επικρατούσα άποψη, λέει ότι οι κατασκευαστές συμφώνησαν το 1988 στα 280 άλογα για να περιοριστεί η δράση των συμμοριών και ο αριθμός των θανατηφόρων δυστυχημάτων που σχετίζονται με υψηλές ιπποδυνάμεις –για τον ίδιο λόγο δηλαδή που η ανώτατη ταχύτητα των Ιαπωνικών αυτοκινήτων περιορίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 στα 180 km/h-. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα αυτού του περιορισμού, θα ήταν η παύση ενός αναπόφευκτου πόλεμου ιπποδύναμης πριν καν ξεκινήσει. Η άποψη αυτή συμφωνεί με τις ανησυχητικές διαστάσεις που είχε πάρει ο αριθμός των θανατηφόρων ατυχημάτων εκείνη την εποχή. Επίσης, 280 άλογα ήταν περίπου ή μέγιστη ιπποδύναμη των κινητήρων στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Οπότε, φαντάζει λογική εξήγηση.
Η δεύτερη θεωρία, έχει να κάνει με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό και ομολογώ πως δεν με πείθει ιδιαίτερα. Η θεωρία αυτή, λέει πως οι κατασκευαστές δεν αυτοπεριορίστηκαν στα 280 άλογα εξαιτίας κάποιας άτυπης συμφωνίας, αλλά επειδή αν ξεπερνούσαν το όριο των 300 ίππων, τα αγωνιστικά τους στο JGTC θα ήταν αναγκασμένα να ανέβουν κατηγορία. Μερικές εξηγήσεις: JGTC, σημαίνει Japanese Grand Touring Championship και όπως καταλαβαίνεις, ήταν το πρωτάθλημα αυτοκινήτων τουρισμού της δεκαετίας του ’90 στην Ιαπωνία. Πριν από αυτό, ήταν το Japanese Touring Championship. Το 1985, στο JTC συμμετείχαν Group A αγωνιστικά που χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες, Division 1, 2 και 3. Το 1994, το JTC έγινε JGTC και οι “μεγάλες” κατηγορίες άλλαξαν όνομα σε GT300 και GT500. Η θεωρία λοιπόν λέει πως οι κατασκευαστές δεν ξεπερνούσαν τα 280 άλογα για να μην ανέβουν την GT500 κατηγορία στην οποία συμμετείχαν διάφορα μη-Ιαπωνικά αυτοκίνητα. Επέμεναν δηλαδή στην πιο “Ιαπωνική” και κατά συνέπεια πιο δημοφιλή, GT300 κατηγορία όπου τα αγωνιστικά αγωνίζονταν σαν stock cars. Το θέμα είναι όμως ότι όπως προείπα, οι GT300 και GT500 κατηγορίες, θεσπίστηκαν το 1994. Από τα τέλη του ’80 έως και το 1994, γιατί κανείς κατασκευαστής δεν υπερέβη τα 280 άλογα; Επίσης, η GT500 κατηγορία, είναι εξίσου δημοφιλής με την GT300 κατηγορία –αν όχι δημοφιλέστερη– και πρακτικά όλοι οι Ιάπωνες κατασκευαστές, είχαν και έχουν τις “ναυαρχίδες” τους να αγωνίζονται σε αυτή. Τέλος, τα μοντέλα στην GT300 κατηγορία δεν τρέχουν σαν stock cars. Είναι ολοκληρωμένα αγωνιστικά και μόνο το γενικό σουλούπι τους θυμίζει τα αυτοκίνητα στα οποία βασίζονται. Αυτή η θεωρία έχει πολλά κενά… Καταλαβαίνεις λοιπόν γιατί δεν με πείθει.
Υπάρχουν και άλλες θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν το φαινόμενο της συμφωνίας κυρίων μεταξύ των Ιαπώνων κατασκευαστών. Θεωρίες που παρομοιάζουν αυτό που έγινε στην Ιαπωνία με την πρακτική των Αμερικανικών εταιριών να δηλώνουν λιγότερα άλογα από όσα έβγαζαν στην πραγματικότητα τα muscle cars τους για να ρίξουν το κόστος της ασφάλειας. Ή θεωρίες που κάνουν λόγο για περιορισμό της ιπποδύναμης των Ιαπωνικών αυτοκινήτων για τον έμμεσο περιορισμό των εξαγωγών. Ή ακόμα και θεωρίες που συνδέουν την συμφωνία κυρίων με την “χαμένη δεκαετία” της Ιαπωνικής οικονομίας. Δυστυχώς όμως, παρότι κάποιες από αυτές τις θεωρίες αυτές παρουσιάζουν ενδιαφέρον, δεν βρήκα πολλές σχετικές πληροφορίες οπότε αρκούμαι σε μία αναφορά…
Όπως και να έχει, η συμφωνία αυτή ίσχυε από το 1988-1989, έως και τα μέσα του 2004. Εντός της Ιαπωνίας, κανείς δεν την παραβίασε… τουλάχιστον όχι επίσημα. Όλοι γνωρίζανε πως κάποια σπορ μοντέλα παρήγαγαν περισσότερα από 280 άλογα αλλά αυτό που είχε σημασία, είναι ότι η διαφημιζόμενη ιπποδύναμη τους, ήταν 280 ίπποι! Οτιδήποτε από τα μεγαλύτερα executive sedans μέχρι τον Godzilla τον ίδιο, διαφημιζόταν με 280 άλογα. Μέχρι που τον Ιούλιο του 2004, ο τότε Πρόεδρος της JAMA –η Ομοσπονδία Ιαπώνων Κατασκευαστών Αυτοκινήτου-, Itaru Koeda, μάζεψε τους δημοσιογράφους για να εξηγήσει ότι ο οργανισμός του δεν βρήκε κανέναν συσχετισμό ανάμεσα στην ταχύτητα και τα θανατηφόρα τροχαία και έβαλε τέλος στην υπέροχη –κατά την γνώμη μου– συμφωνία. Οι κατασκευαστές, ήταν πλέον ελεύθεροι να διαφημίζουν ιπποδυνάμεις μεγαλύτερες των 280 ίππων. Το αστείο της υπόθεσης ξέρεις πιο είναι; Το μοντέλο που “έσπασε” πρώτο το φράγμα, δεν ήταν κάποιο κτηνώδες sports car που ασφυξιούσε από τον περιορισμό… ήταν το “ταπεινό” Honda Legend που στα μέσα του 2004, βγήκε με 300 άλογα. Το Legend!
Εγώ όμως, είμαι περίεργος και αναπολώ της εποχές της συμφωνίας κυρίων… Πολύ θα ήθελα να υπήρχε μία σήμερα. Όχι βέβαια στα 280 άλογα αφού κατανοώ τις προόδους της τεχνολογίας και το γεγονός ότι σαν είδος, θέλουμε πάντοτε το κάτι παραπάνω. Θα μπορούσαμε να ανέβουμε στα 400 άλογα. Γιατί, εκτός από στυγνή και άγονη αριθμολαγνεία, τι μας προσφέρει ο πόλεμος της ιπποδύναμης; Ανταγωνισμό; Μην γελάσω με στόμφο… Ταχύτητα; Ούτως ή άλλως από κάποιο σημείο και μετά, η επιπλέον των 400 αλόγων ιπποδύναμη είναι ανούσια. Για να μην αναφέρω το γεγονός ότι η ταχύτητα είναι ένας προορισμός στον οποίο μπορείς να φτάσεις από πολλούς δρόμους. Αναπολώ τις εποχές που η ιπποδύναμη, για τον ένα λόγο ή τον άλλο, δεν ήταν αυτοσκοπός των κατασκευαστών και κριτήριο επιλογής ενός sports car.