Η ιστορία της F1 είναι γεμάτη με επιτυχημένες συνεργασίες κατασκευαστών σασί και κατασκευαστών μηχανικών συνόλων. Όταν βέβαια, μία τέτοια συνεργασία στιγματίζεται από τον κατά κοινή ομολογία καλύτερο οδηγό όλων των εποχών, τότε απλά βλέπεις μόνο τα αποτελέσματα αυτής. Φυσικά όπως κατάλαβες μιλάω για την McLaren-Honda.
Η συνεργασία της βρετανικής εταιρίας με τους Ιάπωνες εκτός από μέλλον, έχει ίσως μοναδικό και λαμπρό παρελθόν. Η άψογη αυτή δουλειά μεταξύ των δυο εταιριών, μαζί με το μοναδικό οδηγικό ταλέντο του Ayrton Senna, κατάφερε να δώσει μία νέα μορφή στη σύγχρονη όψη της F1.
Η Honda σαν κατασκευαστής σασί δεν έχει και δεν είχε ποτέ καταφέρει να κερδίσει τίτλους, κάτι που όμως το έχει πετύχει σαν προμηθεύτρια κινητήρων πολλάκις.
Η ανάμειξη της Honda στην F1 ξεκινά το μακρινό 1964 και τελειώνει το 1968, έχοντας καταφέρει μέσα σε 5 χρόνια να δημιουργήσει ούτε λίγο ούτε πολύ 8 διαφορετικά μονοθέσια και μάλιστα να εφοδιάσει και μία ομάδα με πελατειακό σασί (Joakim Bonnier Racing Team). Μετά από 38 χρόνια και συγκεκριμένα το 2006, η Honda προσπάθησε να επιστρέψει ως κατασκευαστής σασί, αλλά και πάλι δεν ευτύχησε να πετύχει κάτι καλό, καθώς 2008 αποχώρησε εκ νέου από την F1. Όπως μπορεί να θυμάσαι, όμως, το 2009 η Brawn GP είχε την τύχη να κατακτήσει το παγκόσμιο πρωτάθλημα, με σασί το οποίο ουσιαστικά είχε εξολοκλήρου δημιουργηθεί από την Honda, με την ειρωνεία της ζωής να βρίσκεται στο μέγιστο βαθμό.
Η Ιαπωνική εταιρεία μπορεί να μην διακρίθηκε, βάσει αποτελεσμάτων, ως κατασκευαστής σασί ήταν όμως εξαιρετική στην δημιουργία κινητήρων. Η νέα ανάμειξή της Honda στην F1 ως προμηθεύτρια κινητήρων, είχε αφετηρία το 1983 που προμήθευσε για μια χρονιά την ομάδα της Spirit και συνεχίστηκε από το 1984 έως και το 1987 στη Williams, το 1987-88 στη Lotus, από το 1988 έως και το 1992 στη McLaren και τέλος στην Tyrrell το 1991.
Η Honda κατάφερε ένα μεγάλο και αξιοσημείωτο επίτευγμα, να κερδίσει δηλαδή συνεχόμενα τα παγκόσμια πρωταθλήματα από το 1986 έως και το 1991. Τις δυο πρώτες χρονιές (1986 και 1987) τον παγκόσμιο τίτλο κατασκευαστών τον κέρδισε ως προμηθεύτρια κινητήρων της Williams και τα επόμενα ως προμηθεύτρια κινητήρων της McLaren.
Η ομάδα της McLaren, πριν τη συνεργασία της με τους Ιάπωνες, είχε καταφέρει να κερδίσει τα παγκόσμια πρωταθλήματα οδηγών και κατασκευαστών του 1984 και 1985. Το 1984 έκανε το 1-2 στους οδηγούς με πρώτο τον Niki Lauda και τον Alain Prost πίσω του, ενώ το 1985 ο Alain Prost κατάφερε με τη σειρά του να κερδίσει και αυτός τον παγκόσμιο τίτλο. Τους 2 τίτλους των κατασκευαστών (1984 και 85) η McLaren τους κέρδισε φορώντας στην πλάτη των μονοθεσίων της, τους πολύ γνωστούς σε όλους μας TAG Porsche TTE PO1 1.5 V6.
Η ομάδα της McLaren-Honda στα 5 χρόνια που συνεργάστηκαν κατάφερε να κατακτήσει 4 double, δηλαδή πρωταθλήματα κατασκευαστών και 4 πρωταθλήματα οδηγών. Τα στατιστικά αυτής της Βρετανό-Ιαπωνικής συνεργασίας πραγματικά φέρνουν πονοκέφαλο και καθιστούν την McLaren-Honda ως μία από τις καλύτερες ομάδες όλων των εποχών, με τα νούμερα, όπως βλέπεις να είναι αξιοπρόσεκτα, ενώ παρακάτω θα γίνει μια εκ βαθέων οπτικοακουστική και γραπτή ανάλυση για κάθε ένα από τα πέντε μονοθέσια που έφεραν τα λογότυπα των δύο εταιρειών.
- Πήρε μέρος σε 80 αγώνες.
- Κατέκτησε 44 νίκες, με το ποσοστό των νικών της να φτάνει το 55%.
- Έκανε 16 φορές το 1-2. Το 1988 έκανε στα 16 GP 9 φορές το 1-2. Το ποσοστό που είχε στους 80 αγώνες που έτρεξε ήταν 20%.
- 53 pole positions στους 80 αγώνες! Ναι καλά διάβασες 53 pole positions, κάτι που αντιστοιχεί σε 66,2% να κερδίσουν την pole ανά αγώνα τα ασπροκόκκινα μονοθέσια. Ο Βραζιλιάνος οδηγός της McLaren κατάφερε να κερδίσει ούτε λίγο ούτε πολύ 45 pole positions στους 80 αγώνες!
- 40 εγκαταλείψεις. εκ των οποίων οι 13 το 1992, με το ποσοστό των εγκαταλείψεων να φτάνει το 45%
- Η ομάδα δέχθηκε και δύο αποκλεισμούς από αγώνες, με υπεύθυνο γι’αυτες να είναι ο Ayrton Senna.
MP4/4
Η MP4/4 σηματοδοτεί το πρώτο μονοθέσιο της συνεργασίας μεταξύ McLaren και Ηonda το 1988. Τα αποτελέσματα της ήταν διαστημικά, καθώς κατάφερε να κερδίσει από τους15 από τους 16 αγώνες της χρονιάς, με τη μόνη “ήττα” της να είναι μέσα στο “ναό” της Monza.
H ΜcLaren Ηonda ΜP4/4 είχε στην πλάτη της τον 1494 κυβικών εκατοστών τούρμπο κινητήρα V6 με περιεχόμενη γωνία 80 μοίρες, και κωδική ονομασία RA168-E. Ο συγκεκριμένος είχε περιορισμό στην πίεση του τούρμπο (από τα 4 bar που ήταν το 1987 στα 2,5), ενώ είχε επίσης περιορισμό και στα καύσιμα (από 195 λίτρα τη προηγούμενη χρονιά στα 150). Είχε κατασκευαστεί με αυτές τις προδιαγραφές, έτσι ώστε να αποδίδει τα μέγιστα σε σχέση με τους ατμοσφαιρικούς DFR. Ο RA168-E απέδιδε κοντά στους 660 ίππους και ήταν μαζί με τον κινητήρα της Ferrari οι πιο δυνατοί κινητήρες του grid.
Η ΜP4/4 είχε σχεδιαστεί από δύο εξαίρετους σχεδιαστές τον Steve Nichols και τον Gordon Murray. Το μονοθέσιο ουσιαστικά στηρίχθηκε στο σχέδιο του Gordon Murray, την Brabham BT-55. H ιδέα του Murray ήταν η ίδια με αυτή της BT-55, δηλαδή το μονοθέσιο να έχει χαμηλότερο ύψος με το εμπρός μέρος να είναι κατά 30% μικρότερο σε διαστάσεις από τα υπόλοιπα μονοθέσια. Εξαιτίας αυτού η MP4/4 είχε περισσότερη ροή αέρα στην πίσω πτέρυγα, κάτι που έδινε και μεγαλύτερη κάθετη δύναμη και κρίνοντας εκ των αποτελεσμάτων του μονοθεσίου αυτά δείχνουν ότι είναι ένα από τα καλύτερα μονοθέσια που δημιουργήθηκαν ποτέ. Όμως, ίσως, το πιο εντυπωσιακό του χαρακτηριστικό ήταν διαρρύθμιση της θέση οδήγησης. Η MP4/4 ήταν το πρώτο μονοθέσιο το οποίο ο οδηγός από την καθιστή “ορθια” θέση οδήγησης που υπήρχε ως τότε, πέρασε στη σχεδόν ξαπλωτή, κάτι που μετέπειτα εφαρμόστηκε από όλες τις ομάδες της F1.
Όσον αφορά το οδηγικό της δίδυμο, η McLaren το 1988 συνέχισε να έχει ως πρώτο οδηγό τον Alain Prost, ο οποίος βρισκόταν στη Βρετανική ομάδα από το 1984, με το νέο όνομα στους οδηγούς της ομάδας να ήταν ο πολλά υποσχόμενος Ayrton Senna.
O νεαρός τότε Ayrton Senna προερχόταν από μία εξαιρετική οδηγική χρονιά με τη Lotus (1987), με την οποία είχε τερματίσει στην τρίτη θέση των οδηγών και εξαιτίας αυτής κέρδισε επάξια μία θέση σε μία μεγάλη ομάδα όπως η McLaren. Ο Βραζιλιάνος οδηγός στην πρώτη του χρονιά με τη McLaren, αν και δεν ξεκίνησε καλά, καθώς ακυρώθηκε στον πρώτο αγώνα του πρωταθλήματος που διεξαγόταν στην Βραζιλία, κατάφερε να πετύχει 13 pole positions, να κερδίσει 8 αγώνες και εν τέλη να στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής.
Η κυριαρχία των δύο οδηγών της McLaren-Honda ήταν τόσο μεγάλη που χαρακτηριστικό της παράδειγμα ήταν οι κατατακτήριες του αγώνα του Σαν Μαρίνο (Imola). Εκεί οι δύο οδηγοί της ήταν στο 1.27.000, όταν όλοι οι υπόλοιποι δεν μπορούσαν να πέσουν κάτω από το 1.30.000!
Εξαιρετική χρονιά έκανε και ο Alain Prost, ο οποίος έχασε το πρωτάθλημα για τρεις βαθμούς, (90 βαθμούς ο Senna, 87 ο Γάλλος), ενώ κατάφερε να ισοφαρίσει το δικό του ρεκόρ νικών με επτά νίκες σε μία σεζόν. Οι σχέσεις των δύο οδηγών δεν ήταν καλές, καθώς και οι δύο είχαν πολύ ισχυρές προσωπικότητες, με τον Senna να ανάβει περισσότερο τα αίματα μετά το Πορτογαλικό GP. Στον συγκεκριμένο αγώνα μετά από δύο άκυρες εκκινήσεις, με τον Senna να είχε την pole, κατάφερε να προηγηθεί του Prost μέχρι και τον δεύτερο γύρο.
Στον δεύτερο γύρο, o Prost, εκμεταλλευόμενος το slipstreaming προσπέρασε τον Senna, όμως αυτός προσπάθησε να κλείσει την πόρτα στο Γάλλο δίνοντάς του ελάχιστο χώρο στην πίστα (ουσιαστικά πήγε να τον πετάξει στον τοίχο). Ο Γάλλος οδηγός όμως δεν άφησε το γκάζι και πέρασε μπροστά, με τους δύο οδηγούς μετά το τέλος του αγώνα να μάχονται για το δίκιο τους, κάνοντας εμπρηστικές δηλώσεις ο ένας για τον άλλον.
MP4/5
Η MP4/5 ήταν μία συνέχεια της ΜP4/4, η οποία είχε εμφανισθεί σε δοκιμές το 1988 και κέρδισε αμέσως τις εντυπώσεις. Από τις πρώτες κιόλας δοκιμές του 1988 φαινόταν ότι θα ήταν ένα πολύ γρήγορο και αξιόπιστο μονοθέσιο. Η απόφαση της McLaren-Honda να τοποθετήσει τον RA168-E τούρμπο κινητήρα το 1988 στην ΜP4/4 ήταν πανέξυπνη, καθώς έδωσε χρόνο στην ομάδα να ετοιμάσει τον νέο ατμοσφαιρικό της κινητήρα. Το 1988 ήταν άλλωστε και το τέλος της τότε τούρμπο εποχής, καθώς το 1989 θα επιτρέπονταν μόνο οι ατμοσφαιρικοί κινητήρες. Ο νέος 3,5 λίτρων,V10, είχε κωδική ονομασία RA109-E, ενώ η ιπποδύναμή του έφτανε τα 690 άλογα.
Το μονοθέσιο ήταν σχεδιασμένο πάλι από τον Steve Nichols, με τον Neil Oatley όμως να δουλεύει αποκλειστικά στη εξέλιξη του. Μαζί με τους δύο προαναφερθέντες στον σχεδιασμό και την εξέλιξη ήταν και ο Gordon Murray.
Η MP4/5 ήταν και αυτή ένα εξαιρετικά καλοστημένο και γρήγορο μονοθέσιο, το οποίο σάρωσε στο πρωτάθλημα εκείνης της χρονιάς δίνοντας το δεύτερο συνεχόμενο πρωτάθλημα κατασκευαστών και οδηγών. Παρά της κακές σχέσεις των Senna και Prost από την προηγούμενη χρονιά και τον ανταγωνισμό μεταξύ τους, κατάφεραν να συνεργαστούν με άψογο τρόπο τρόπο στη δημιουργία και εξέλιξη του συγκεκριμένου μονοθεσίου.
Το αγωνιστικό highlight της χρονιάς συνέβη στο GP της Ιαπωνίας, όπου Senna και Prost συγκρούστηκαν, με τον Γάλλο να εγκαταλείπει και τον Βραζιλιάνο να ακυρώνεται γιατί μετά το ατύχημα αψήφησε το επερχόμενο S της πίστας και για να επανεκκινήσει σπρώχθηκε από τους κριτές. Ο Βραζιλιάνος τιμωρήθηκε με 6μηνη αφαίρεση της αγωνιστικής του αδείας και 100.000 δολάρια χρηματικό πρόστιμο και προσωπικά δεν θα αναφέρω ποιος φταίει στη σύγκρουση αυτή, αλλά θα σε αφήσω να κρίνεις και να πάρεις θέση από το video που ακολουθεί.
Οι κατηγορίες, μεταξύ των δύο, έδιναν και έπαιρναν. Ο Prost ανέφερε μετά το GP της Μόντζα, ότι η ομάδα δεν δίνει σ’ αυτόν την απαραίτητη προσοχή. Χαρακτηριστικά είχε δηλώσει ότι ο ίδιος έχει ένα μονοθέσιο και 5 μηχανικούς και ο Senna 2 μονοθέσια και 20 μηχανικούς. Επίσης ο Γάλλος οδηγός είχε κατηγορήσει ανοιχτά τη Honda ότι δεν έδινε τους ίδιους κινητήρες σε αυτόν και τον Senna, κάτι που όμως ανακάλεσε στη συνέχεια. Ο τεχνικός διευθυντής της Honda, Osamu Goto αρνήθηκε ότι η Ιαπωνική εταιρεία προμήθευε λιγότερης ισχύος κινητήρες το μονοθέσιο του Γάλλου οδηγού και απέδωσε την διαφορά ισχύος στο διαφορετικό οδηγικό τρόπο των δύο οδηγών, ενώ για την ιστορία να σου πω ότι με το μέρος του Prost ήταν και ο Nigel Mansell. Όμως, παρά τα προβλήματα μεταξύ των δύο οδηγών της η McLaren-Honda είχε άλλη μία επιβλητική χρονιά.
Η MP4/5 κέρδισε 10 αγώνες μέσα στο 1989, με τον Senna να κερδίζει 6 και τον Prost 4. Ο Βραζιλιάνος, εκτός από περισσότερες νίκες από τον Prost, είχε και περισσότερες εγκαταλείψεις, κάτι που έδωσε το βαθμολογικό πλεονέκτημα στον Γάλλο, με το πρωτάθλημα οδηγών να καταλήγει στον Alain Prost με 16 βαθμούς διαφορά από τον Senna και τη McLaren- Honda να κερδίζει δια περιπάτου το δεύτερο συνεχόμενο πρωτάθλημα κατασκευαστών.
Το 1989 ήταν και η τελευταία χρονιά του Alain Prost στην McLaren με τον Γάλλο οδηγό να κατακτά 3 παγκόσμια πρωταθλήματα οδηγών στα έξι χρόνια που βρέθηκε στα μονοθέσια της ομάδας από τοWoking (από το 1984 έως το 1989). Ο Prost είχε ανακοινώσει τη φυγή του από την McLaren τον Ιούλιο του 1989 για τους λόγους που προανέφερα και μετά τον αγώνα της Monza ανακοίνωσε και την μετακίνησή του στη Ferrari.
Σου παραθέτω ένα ακόμα video με τη σύγκρουση των Senna-Prost το οποίο περιέχει και μερικές δηλώσεις των οδηγών:
MP4/5B
Η MP4/5B του 1990 ήταν μία σημαντική εξελικτική αναβάθμιση της MP4/5. Αυτή ήταν σχεδιασμένη από τους Neil Oatley και Gordon Murray, καθώς ο Steve Nichols αποχώρησε όπως και αρκετοί μηχανικοί μαζί με τον Alain Prost έχοντας ως προορισμό την Ferrari.
Το νέο μονοθέσιο κράτησε το εμπρός πολύ χαμηλό προφίλ, είχε όμως νέες πτέρυγες και εντελώς διαφορετική σχεδίαση γύρω από τις εισαγωγές των ψυγείων, οι οποίες ήταν εμφανώς μεγαλύτερες. Ο νέος κινητήρας της Honda είχε πολλά χιλιόμετρα δοκιμών από τους δύο οδηγούς της ομάδας για να γίνει όσο περισσότερο αξιόπιστος μπορούσε. Ο RA100-Ε είχε περισσότερη ιπποδύναμη, αλλά η MP4/5B έπασχε σε ρυθμό αγώνα, κυρίως με μεγάλα φορτία καυσίμου, αν και στις κατατακτήριες εξακολουθούσε να ήταν πολύ γρήγορη. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς η ομάδα πραγματοποίησε αρκετές δοκιμές με την MP4/5C αλλά το συγκεκριμένο μονοθέσιο δεν έτρεξε ποτέ σε αγώνα και χρησιμοποιήθηκε σαν μονοθέσιο δοκιμής του νέου V12 κινητήρα της Honda.
Με την MP4/5B ο Ayrton Senna κατάφερε να πάρει ακόμα ένα παγκόσμιο τίτλο, μετά από μεγάλη μάχη με τη Ferrari του Alain Prost. H μάχη των δύο οδηγών κράτησε και πάλι μέχρι το προτελευταίο Ιαπωνικό GP, όπου και πάλι υπήρξε σύγκρουση μεταξύ τους. Ο Senna, αν και είχε κερδίσει την pole position, βρισκόταν στο ακάθαρτο τμήμα της πίστας κάτι που δεν του άρεσε. Έτσι, προσπάθησε να αλλάξει τη σειρά εκκίνησης, θέλοντας να μεταφέρει η FIA την pole από το ακάθαρτο σημείο της πίστας στην αγωνιστική γραμμή, όμως ο τότε πρόεδρος Jean-Marie Balestre δεν το δέχθηκε και παρέμεινε ως είχε.
Με την εκκίνηση του αγώνα ο Prost, ο οποίος δίπλα του στη πρώτη σειρά εκκίνησης, όντως επωφελήθηκε από την καθαρή γραμμή και πέρασε μπροστά. Ο Senna, όμως, στην πρώτη στροφή προσπάθησε να πάρει την εσωτερική, με τον Prost να παραμένει στην αγωνιστική γραμμή και η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη. Ο Senna μετά τη σύγκρουση αυτή, με αρκετούς να αναφέρουν ότι το έκανε επίτηδες, ουσιαστικά σφράγισε τον παγκόσμιο τίτλο, έναν αγώνα πριν το τέλος εξαιτίας καλύτερων τερματισμών.
MP4/6
Η MP4/6 ήταν το μονοθέσιο το οποίο χρησιμοποίησε η ομάδα το 1991 έχοντας στην πλάτη του τον νέο V12 κινητήρα της Honda, με όνομα RA121-E. Το μονοθέσιο της ομάδας διέθετε για τελευταία φορά χειροκίνητο κιβώτιο παρά τις πολλές δοκιμές που έκανε για να το αντικαταστήσει με ένα ημιαυτόματο, κάτι που η Ferrari και Williams ήδη χρησιμοποιούσαν.
Τον σχεδιασμό αυτού του μονοθεσίου είχε επιμεληθεί ο Neil Oatley, με την εξέλιξη του μονοθεσίου τη χειμερινή περίοδο να κάνει ο Gerhard Berger, ο οποίος δεν ήταν ικανοποιημένος με την απόδοση του V12 της Honda.
Παρά τα πολλά προβλήματα η ομάδα κατάφερε να κάνει μία άψογη εκκίνηση, αφού κέρδισε τα πρώτα τέσσερα GP, η συνέχεια όμως δεν ήταν η ίδια. Η ομάδα της Williams με την FW14 έδειχνε να είναι πολύ δυνατή και κατάφερε να είναι ο βασικός αντίπαλος της McLaren-Honda. H Williams κατάφερε να κερδίσει 7 αγώνες με τους Mansell και Ricardo Patrese να τερματίζουν στη δεύτερη και τρίτη θέση στο πρωτάθλημα οδηγών και να δίνουν τη δεύτερη θέση συνολικά στη Williams-Renault. Παρόλα αυτά η MP4/6 και παρά τον δυνατό ανταγωνισμό που είχε από την FW14 κατάφερε να κερδίσει σε 8 αγώνες, 7 με τον Senna και 1 με τον Berger, κατακτώντας επίσης και 10 pole positions.
http://youtu.be/9mg2Vmo9yyI
O Senna όπως ανέφερα κατάφερε να κερδίσει τα πρώτα 4 GP του έτους και παρά τη μικρή ανωτερότητα της Williams στη συνέχεια κατάφερε να οδηγήσει εκπληκτικά κάτι που έδωσε δίκαια τον 3 και τελευταίο τίτλο της καριέρας του. Ο teammate του, Gerhard Berger, τερμάτισε στην 4η θέση του πρωταθλήματος οδηγών βοηθώντας στο μέγιστο τον Βραζιλιάνο να κερδίσει το πρωτάθλημα, όπως επίσης και την ομάδα της McLaren-Honda.
MP4/7
Αυτό ήταν το τελευταίο μονοθέσιο της λαμπρής συνεργασίας McLaren και Honda. Η MP4/7 δεν ξεκίνησε άμεσα τη χρονιά, αλλά έτρεξε για πρώτη φορά στον τρίτο αγώνα που ήταν στη Βραζιλία. Μέχρι εκείνο το σημείο η ομάδα χρησιμοποιούσε μία εξέλιξη της MP4/6, την MP4/6Β, η οποία ήταν τροποποιημένη με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε να μπορεί να κινεί τον νέον κινητήρα της Honda εκείνης της σεζόν.
Η MP4/7 φορούσε τον νέο RA122-E, όμως η βασική της διαφορά με όλα τα προηγούμενα μονοθέσια που κατασκεύασαν μαζί οι McLaren και Honda ήταν το κιβώτιο. Το νέο αυτό κιβώτιο ήταν πλέον ημιαυτόματο και είχε εξελιχθεί από την εν μέρη συνιδιοκτήτη της ομάδας, τη TAG.
Το ημιαυτόματο θα έδινε την δυνατότητα στους Senna και Berger να μην σηκώνουν το πόδι από το γκάζι την ώρα της αλλαγής μιας και το πεντάλ του γκαζιού είχε ένα ηλεκτρικό αισθητήρα που έδινε και τα ανάλογα σήματα. Η Ηonda είχε, επίσης, εφοδιάσει τον RA122-E με ένα ηλεκτρικό σύστημα, το οποίο έλεγχε τις στροφές του κινητήρα κατά την αλλαγή ταχύτητας, όμως παρά τη μεγάλη προσπάθεια της ομάδας και τις πολλές ώρες δοκιμών η χρονιά ανήκε στην ομάδα της Williams, η οποία ήταν και ο ρυθμιστής με την FW14B.
https://www.youtube.com/watch?v=SwuE73pU0dY
Παρά την καθολική ανωτερότητα της Williams, η McLaren κέρδισε 5 αγώνες, 3 με Senna και 2 με Berger, με χαρακτηριστικότερη νίκη αυτή του Senna επί του Mansell στον αλησμόνητο αγώνα του Μονακό. Η χρονιά έκλεισε έχοντας ο Senna προσθέσει ακόμη μία pole στο ενεργητικό του, όμως έκανε αρνητικό ρεκόρ εγκαταλείψεων έχοντας 13 εκείνη τη σεζόν και συνολικά μόλις 27 από το 1988.
Η συνεργασία των δύο πλευρών τερματίστηκε, ενώ η Honda συνέχισε στην F1 ως προμηθευτής κινητήρων της Footwork Arrows ως Mugen-Honda, με τη McLaren να συνεχίζει στο πρωτάθλημα της F1 έχοντας ως πλέον προμηθευτή κινητήρων την Ford.
Επίλογος
H πενταετής συνεργασία της McLaren και της Honda έδωσε και στις δύο αρκετά πρωταθλήματα, αλλά κυρίως έδωσε στον κόσμο θέαμα και ταχύτητα. Η συνεργασία μεταξύ των Prost και Senna μπορεί να είχε τα επεισόδιά της, όμως οι δύο τους θα πρέπει να θεωρηθούν ως το καλύτερο οδηγικό δίδυμο της ιστορίας, βάση αποτελεσμάτων αλλά και οδηγικών ικανοτήτων.
Η McLaren-Honda κατάφερε να δώσει ή ακόμα καλύτερα να δημιουργήσει τις βάσεις για να γίνει η F1 ο κολοσσός του σήμερα. Ο Senna και ο Prost, αλλά και η McLaren-Honda βρέθηκαν (και ακόμα βρίσκονται) στα δωμάτια πολλών παιδιών με τη μορφή μίας αφίσας ή κάποιας ρεπλίκας.
Υπάρχουν πολλές συνεργασίες που πραγματικά είναι αξιοπρόσεκτες, όπως για παράδειγμα η Williams-Renault του 1992-1993, όμως η συνεργασία της McLaren-Honda ήρθε σε τέτοιο χρονικό σημείο για την F1 που κατάφερε να αλλάξει όλη της τη ροή.
Το παρελθόν είναι γραμμένο με χρυσά γράμματα, για το μέλλον κάνεις δεν ξέρει.