Έχουμε πιάσει το θέμα ομορφιά από πολλές διαφορετικές πλευρές και για πολλά διαφορετικά πράγματα όμως ποτέ δεν έχουμε δώσει τη σημασία που του αξίζει στον επιλογέα ταχυτήτων.

Ξέρεις, εκείνο το πράγμα που ο μοναδικός λόγος ύπαρξης του, είναι να συνδέει το χέρι σου με το κιβώτιο ταχυτήτων αλλά ταυτόχρονα, εκείνο το πράγμα που ορισμένοι κατασκευαστές κατάφεραν να αναδείξουν σε έργο αυτοκινητιστικής τέχνης.

Γιατί πολύ συχνά μιλάμε για αυτόματα και χειροκίνητα κιβώτια, αλλά πολύ σπάνια για εκείνο το μαγικό εξάρτημα με το άκομψο όνομα “λεβιές” ή το πιο κόσμιο και άκρως περιγραφικό, “επιλογέας ταχυτήτων”. Εκείνο το εξάρτημα που θα μπορούσε να είναι ένα απλό ξύλο ή ένας σωλήνας αλλά η αδάμαστη καλλιτεχνική φύση μερικών σχεδιαστών, έχει μετατρέψει σε κόσμημα. Αυτοί λοιπόν είναι οι ομορφότεροι επιλογείς ταχυτήτων στον κόσμο. Όπως πάντα, οφείλω να σημειώσω ότι η λίστα αυτή είναι υποκειμενική και αν νιώθεις ότι ξέχασα κάποιον –γιατί σίγουρα ξέχασα κάποιον– ή ότι κάποιος επιλογέας έχει θέση εδώ, μπορείς πάντα να τον προσθέσεις στα σχόλια!

Παραλειπόμενα

Ας ξεκινήσουμε με τα λεγόμενα “honorable mentions” ή αν θέλεις, τις εύφημες μνείες σε άψογα ελληνικά. Δηλαδή τους επιλογείς ταχυτήτων που ναι μεν είναι εντυπωσιακοί, αλλά όχι αρκετά για να κερδίσουν μία θέση στην κυρίως λίστα και να παραγκωνίσουν κάποιον από τους “βασικούς” λεβιέδες σε αυτή την κατηγορία.

Επιλογείς ταχυτήτων όπως αυτός του αυτόματου κιβωτίου 8 σχέσεων της ZF στις BMW που μπορεί να μην είναι πανέμορφος, αλλά κερδίζει μία αναφορά επειδή είναι ένα θαύμα εργονομίας. Ρώτα όποιον έχει χειριστεί τον συγκεκριμένο λεβιέ και θα σου πει ότι ταιριάζει απόλυτα στο χέρι και στις κινήσεις που γίνονται. Η έκφραση “σαν γάντι” δεν γίνεται να μην ειπωθεί… Ή ο απολύτως minimal αλλά ταυτόχρονα “διαστημικός” λεβιές που τοποθετούσε η Volvo ένα φεγγάρι στο S60.

Απόδειξη ότι δεν χρειάζεται να σχεδιάσει κανείς την Sagrada Familia των λεβιέδων για να δημιουργήσει κάτι πραγματικά αξιόλογο και αξιομνημόνευτο. Τέλος, μου αρέσει η υλοποίηση της Mercedes-Benz CLK-GTR. Είναι τρομερά περίεργη αφού δεν μοιάζει τόσο με λεβιέ, όσο με μία μεταλλική σφαίρα σε μία μικρή δερμάτινη “λίμνη”. Ταυτόχρονα όμως, είναι έξυπνη αφού το κιβώτιο ταχυτήτων είναι σειριακό κι έτσι δεν υπάρχει ανάγκη για έναν συμβατικό επιλογέα!

Honda

Ξέρω ότι δεν είναι φοβερά πρωτότυπος ή οι ομορφότερος λεβιές στην ιστορία των λεβιέδων αλλά ο επιλογέας ταχυτήτων της ειδικής έκδοσης “CR” έκδοσης του Honda S2000 έχει το “κάτι” του. Ίσως να είναι ο συνδυασμός του ανοδιωμένου αλουμινίου με το κίτρινο χρώμα, ίσως να είναι το σφαιρικό σχήμα… δεν ξέρω.

Πάντως μία παρόμοια υλοποίηση, αυτή τη φορά στο ολοκαίνουριο Civic Type-R έχει το ίδιο αποτέλεσμα για εμένα. Άψογοι, “no-nonsence” λεβιέδες από τη Honda, που ταιριάζουν άψογα με το υπόλοιπο εσωτερικό και βάζουν τον οδηγό στο κλίμα με την πρώτη ματιά και στη συνέχεια, με την πρώτη επαφή.

Volvo

Ενώ σε γενικές γραμμές δεν ενθουσιάζομαι και δεν εντυπωσιάζομαι από τις επιδείξεις χλιδής, όταν είδα για πρώτη φορά τον κρυστάλλινο επιλογέα ταχυτήτων του Volvo XC90, κατέληξα να χαζεύω την φωτογραφία για δεν-ξέρω-πόση-ώρα.

Χειροποίητο, Σουηδικό κρύσταλλο… για πρώτη φορά σε αυτοκίνητο! Γιατί δεν το σκέφτηκε κανείς άλλος;

Και πάλι, αυτό που κάνει τον συγκεκριμένο λεβιέ να ξεχωρίζει, είναι ότι ταιριάζει στον σχεδιασμό και το ύφος της υπόλοιπης καμπίνας. Δεν μοιάζει παράταιρος αλλά ακριβώς το αντίθετο. Μοιάζει σαν να ήταν από πάντοτε εκεί και δεν μπορώ να κοιτάξω την καμπίνα ενός XC90 χωρίς αυτόν τον επιλογέα και να μην σκεφτώ ότι κάτι λείπει. Αυτό για εμένα είναι καλό design!

Spyker

Δεν ξέρω αν η Spyker είναι μία από τις πλέον υποτιμημένες εταιρίες και αυτό το άρθρο δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για να το συζητήσουμε. Αυτό με το οποίο κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει όμως, είναι ότι είχε μερικά από τα πιο εξεζητημένα εσωτερικά.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ήταν “over-designed” και κατά συνέπεια, υπερβολικά, αλλά αυτό δεν μπορώ να το δεχθώ για τον επιλογέα του C8 Aileron για παράδειγμα.

Είναι τόσο απλός και συνάμα, τόσο εντυπωσιακός που θα έπρεπε να αποτελεί μάθημα για όλους τους σχεδιαστές. Και να σκεφτεί κανείς ότι είναι ο επιλογέας ενός ταπεινού, αυτόματου, εξατάχυτου κιβωτίου. Όμως η αποκάλυψη του μηχανισμού αλλαγής ταχυτήτων ανεβάζει πολλά επίπεδα αυτόν τον λεβιέ και τον κάνει έναν από τους πλέον χαρακτηριστικούς στην βιομηχανία αυτοκινήτου!

Porsche

Δύσκολα βρίσκεις φόρο τιμής πιο κομψό και πετυχημένο από τον λεβιέ της Porsche Carrera GT. Ο επιλογέας ταχυτήτων με την ξύλινη κορυφή, είναι φόρος τιμής σε αυτόν της αγωνιστικής Porsche 917.

Σε αυτήν, ο επιλογέας είχε ξύλινη κορυφή επειδή πρώτον, το ξύλο είναι ελαφρύτερο από το αλουμίνιο και στα αγωνιστικά κάθε γραμμάριο μετράει και δεύτερον, επειδή το ξύλο δεν είναι αγωγός της θερμότητας – δεν ήταν λίγες οι φορές που το δεξί χέρι των οδηγών είχε εγκαύματα από τον μεταλλικό λεβιέ εκείνης της εποχής.

Να σημειωθεί βέβαια ότι ο επιλογέας της Carrera GT ήταν κατασκευασμένος από σημύδα και φλαμουριά ενώ αυτός της 917 από ξύλο balsa. Η ξύλινη λαβή του επιλογέα της Porsche Carrera GT λοιπόν. Κομψή, λιτή και φορτωμένη με (αγωνιστική) ιστορία. Γι’ αυτό είναι σε αυτή τη λίστα!

Abarth

Η Abarth προμοτάρει το 695 Biposto ως “το μικρότερο των supercars” αλλά εγώ δεν θα σταθώ σε αυτό. Ούτε στο γεγονός ότι για την δημιουργία του, χρησιμοποιήθηκαν εξαρτήματα από κορυφαίες εταιρίες.

Θα σταθώ στο γεγονός ότι είναι το πρώτο road-legal αυτοκίνητο παραγωγής με κιβώτιο ταχυτήτων με dog rings. Και ο χειρισμός αυτού του κιβωτίου, γίνεται με τον λεβιέ που βλέπεις στις φωτογραφίες.

Μπορεί στα μάτια κάποιου που δεν ενδιαφέρεται για τα αυτοκίνητα να μην έχει κάτι το ιδιαίτερο, αλλά εγώ βλέπω ένα απέριττο εργαλείο και ταυτόχρονα, ορισμένες πολύ όμορφες πινελιές όπως οι κόκκινες λεπτομέρειες κοντά στην βάση, το σχήμα της λαβής και ο εκτεθειμένος μηχανισμός. Ένα μικρό στολίδι στην καμπίνα του σκληροπυρηνικού μικρού!

Χτένια

Διάλεξε όποιο θέλεις. Ξεκίνησα το άρθρο με το χτένι της F355… μετά πήγα στο τελευταίο χτένι του Maranello, αυτό της California. Στη συνέχεια, θυμήθηκα τον όμορφο επιλογέα του χειροκίνητου Audi R8. Μετά σκέφτηκε ότι ωραία χτένια είχε και η Lamborghini. Συμπέρασμα; Δεν έχει σημασία η μάρκα του αυτοκινήτου.

Το χτένι είναι χωρίς καμία αμφιβολία και αμφισβήτηση, ένας από τους πιο όμορφους επιλογείς ταχυτήτων. Τόσο απλά. Για να μην αναφέρω και τον ηδονικό ήχο που παράγεται κατά την αλλαγή! Βέβαια, αυτά τα λέμε εμείς που δεν έχουμε χρήματα να αγοράσουμε sports cars και supercars. Αυτοί που έχουν, ψηφίζουν με την τσέπη τους αυτόματο.

Γιατί όταν απέναντι από την ευκολία, την ταχύτητα και την επαναληψιμότητα που προσφέρει ένα αυτόματο, έχεις να αντιπαραβάλλεις μόνο την ομορφιά του επιλογέα και το αυθαίρετο concept της “αίσθησης”, η επιλογή μοιάζει με μονόδρομο. Όπως και να έχει, το χτένι θα μείνει στην ιστορία!

Pagani

Δεν έχω κρύψει τον απέραντο σεβασμό και θαυμασμό που έχω για τον Horacio Pagani και τις δημιουργίες του. Αυτό που γίνεται εμφανές από την πρώτη στιγμή που θα βρεθείς δίπλα σε μία Pagani Huayra, είναι η σχεδόν παθολογική εμμονή στη λεπτομέρεια και η πίστη ότι κάτι λειτουργικό μπορεί να είναι ταυτόχρονα και “τέχνη”.

Όταν αυτή η εμμονή και αυτή η πίστη ενώνονται με την σχεδιαστική δεινότητα και την τεχνογνωσία των ανθρώπων που δουλεύουν στην εταιρία, τότε το αποτέλεσμα είναι ο λεβιές που βλέπεις. Ένα κομψοτέχνημα. Ένα έργο τέχνης.

Μπορεί να συνδέεται με ένα ταπεινό, αυτόματο κιβώτιο αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο επιλογέας δεν μπορούσε να ανέβει 10 επίπεδα τόσο αισθητικά, όσο και ποιοτικά. Κοίτα τον εκτεθειμένο μηχανισμό. Κοίτα τα άψογα κατεργασμένα και διαμορφωμένα υλικά.

Κοίτα το κυρτό ανθρακονημάτινο κομμάτι. Όταν καταφέρνεις να κάνεις έναν επιλογέα ταχυτήτων που κάποιος σκέφτεται να τον βάλει σε προθήκη στο σαλόνι του, ξέρεις ότι δημιούργησες έναν όμορφο επιλογέα και δεν θα μπορούσα να σκεφτώ καλύτερο τρόπο να κλείσω αυτό το άρθρο.