Απρόσεκτος, επικίνδυνος και κυρίως επιθετικός είναι ο Έλληνας οδηγός, σύμφωνα με τη ετήσια έρευνα του Ινστιτούτου Ipsos και του ιδρύματος Vinci Autoroutes που έγινε σε 12.400 άτομα από 11 ευρωπαϊκές χώρες.
Οι Έλληνες έχουν την αρνητική πρωτιά των πιο αγενών οδηγών της Ευρώπης, καθώς η πλειονότητά τους απάντησε θετικά σε ερωτήματα για ανάρμοστη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της οδήγησης.
Το 67% παραδέχτηκε ότι έχει βρίσει άλλο οδηγό, το 63% έχει κορνάρει χωρίς λόγο σε άλλο οδηγό (παρόμοια επίδοση έχει και η Ισπανία) και το 50% έχει κρατήσει υπερβολικά μικρή απόσταση με το όχημα άλλου οδηγού που τον εκνευρίζει. Παράλληλα, η Ελλάδα ήταν τρίτη χώρα στις θετικές απαντήσεις στις ερωτήσεις «αν έχετε προσπεράσει δεξιά σε αυτοκινητόδρομο» και «αν έχετε κατεβεί από το όχημα για να εξηγηθείτε με άλλον οδηγό».
Το πρόβλημα, πάντως, είναι γενικότερα ευρωπαϊκό: το 97% των οδηγών στην έρευνα (και το 96% των Ελλήνων) απάντησε θετικά στην αξιολόγηση του πώς οδηγούν οι ίδιοι. Όταν, όμως, αντιστρέφεται το ερώτημα, τότε πάντα φταίνε οι άλλοι οδηγοί, καθώς το 91% των Ελλήνων και το 79% των Ευρωπαίων αναφέρει τουλάχιστον ένα αρνητικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά των άλλων.
Πρώτη βγαίνει κατά μέσο όρο η χώρα μας και στην επικίνδυνη οδηγική συμπεριφορά. Το 48% των Ελλήνων οδηγεί χωρίς να φοράει ζώνη, το 41% μιλάει στο τηλέφωνο χωρίς εξαρτήματα hands-free και το 27% έχει οδηγήσει στη ΛΕΑ (πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό από όλες τις ερωτώμενες χώρες).
Αν και θεωρούν την υπερβολική ταχύτητα ως την κορυφαία αιτία τροχαίων ατυχημάτων και δυστυχημάτων, το 86% των Ελλήνων και γενικότερα των Ευρωπαίων οδηγών παραδέχεται ότι ξεπερνάει το όριο ταχύτητας. Επιπροσθέτως, όσον αφορά στην οδηγική συμπεριφορά, το 49% των Ελλήνων δεν χρησιμοποιεί τα φλας και το 16% παραδέχεται ότι οδηγεί υπό την επήρεια υπερβολικής ποσότητας αλκοόλ.
Οι Έλληνες αναδεικνύονται σε πρωταθλητές της χρήσης του τηλεφώνου στο τιμόνι: είτε το έχουν χρησιμοποιήσει για κάποια κλήση με ή χωρίς ακουστικά, είτε για να απαντήσουν σε κάποιο μήνυμα (το 27%), είτε ακόμη και για να δουν κάποια ταινία (το 9%), το 83% έχει χρησιμοποιήσει σε κάποιο πλαίσιο το κινητό του κατά τη διάρκεια της οδήγησης. Μάλιστα, το 16% παραδέχεται ότι είχε ή παραλίγο να έχει ατύχημα εξαιτίας της χρήσης του κινητού.
Γενικότερα, η έλλειψη προσοχής αναδεικνύεται στο μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο πρόβλημα κατά τη διάρκεια της οδήγησης, καθώς το 78% των Ελλήνων οδηγών και το 82% των Ευρωπαίων παραδέχεται ότι στρέφει το βλέμμα του εκτός δρόμου για περισσότερο από 2 δευτερόλεπτα. Παράλληλα, το 54% των οδηγών στην Ελλάδα αναγνωρίζει ότι κάποιες φορές είναι λιγότερο συγκεντρωμένο και ότι αφαιρείται κατά τη διάρκεια της οδήγησης.
Τέλος, ενδιαφέρον έχει και το εύρημα ότι το 46% των Ελλήνων (και το 42% των Ευρωπαίων) συνεχίζουν την οδήγηση αν και νιώθουν πολύ κουρασμένοι, γιατί είναι υποχρεωμένοι.
Τα επικίνδυνα συμπεράσματα
Όπως τονίζεται, οι αιτίες για να χαθεί ο έλεγχος του αυτοκινήτου πολλαπλασιάζονται, με τους ερωτηθέντες να απαντούν πως οι τηλεφωνικές συνομιλίες, η αφηρημάδα και το βλέμμα στραμμένο εκτός δρόμου μπορεί να οδηγήσει σε τροχαίο.
- Το 82% των Ευρωπαίων οδηγών παραδέχεται ότι στρέφει το βλέμμα του εκτός δρόμου για περισσότερο από 2 δευτερόλεπτα (+6 μονάδες, 78% των Ελλήνων), που αντιστοιχεί δηλαδή, με 130 χλμ./ώρα, σε τουλάχιστον 72 μέτρα διανυθείσας απόστασης «στα τυφλά»,
- Το 53% των οδηγών αναγνωρίζει ότι κάποιες φορές είναι λιγότερο συγκεντρωμένο στην οδήγηση και ότι το μυαλό τους ταξιδεύει (54% των Ελλήνων),
- Το 75% των Ευρωπαίων οδηγών χρησιμοποιούν το τηλέφωνό τους στο τιμόνι, συμπεριλαμβάνοντας όλες οι χρήσεις και το GPS (83% των Ελλήνων): (Το 66% για τηλεφωνικές κλήσεις, εκ των οποίων το 42% συχνά, δηλαδή +5 μονάδες σε 5 χρόνια (το 77% των Ελλήνων εκ των οποίων το 44% συχνά) με σύστημα Bluetooth (60% των Ελλήνων), με ακουστικό (50% των Ελλήνων) ή κρατώντας το στο χέρι (41% των Ελλήνων).
- Το 25% για να διαβάσει ή να στείλει SMS (+3, 27%) εκ των οποίων το 44% κάτω των 35 ετών (40% των Ελλήνων),
- Το 15% για να συμμετάσχει σε επαγγελματικές συσκέψεις (19% των Ελλήνων),
- Το 9% για να δει μια ταινία ή ένα βίντεο (+2, 9%) εκ των οποίων το 20% κάτω των 35 ετών (18% των Ελλήνων),
- Το 12% (+5 μονάδες σε 5 χρόνια) είχαν, ή παραλίγο να έχουν, ατύχημα εξαιτίας της χρήσης κινητού τηλεφώνου (16% των Ελλήνων).
Υπνηλία: ένας υποτιμημένος κίνδυνος και ορθές πρακτικές που δεν εφαρμόζονται επαρκώς
Οι Ευρωπαίοι οδηγοί τοποθετούν την υπνηλία στην 4η θέση των αιτιών θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων στους αυτοκινητόδρομους, μετά την ταχύτητα, την έλλειψη προσοχής και την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών (20%, 11%) σε αντίθεση με τους Γάλλους οδηγούς που την τοποθετούν στη δεύτερη θέση (40%), «μία γαλλική εξαίρεση» που είναι σύμφωνη με τις μελέτες ατυχημάτων3. Ωστόσο, είναι πολλοί οι Ευρωπαίοι οδηγοί που δηλώνουν ότι η υπνηλία ήταν η αιτία ενός ατυχήματος ή ενός συμβάντος στο οποίο ενεπλάκησαν:
- Το 42% των Ευρωπαίων οδηγών συνεχίζουν την οδήγηση αν και νιώθουν πολύ κουρασμένοι, γιατί “είναι υποχρεωμένο” (+7, 46% των Ελλήνων)
- Το 39% νιώθουν ότι οδηγούν το ίδιο καλά ή καλύτερα όταν είναι κουρασμένοι (38% των Ελλήνων)
- Το 42% δεν σταματάει ποτέ για να κοιμηθεί κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης διαδρομής (-6, 52% των Ελλήνων)
- Το 14% (+5 μονάδες σε 5 χρόνια) είχαν, ή παραλίγο να έχουν, ατύχημα εξαιτίας της υπνηλίας (16% των Ελλήνων)
- Το 26% διατηρεί την εντύπωση ότι έχει αποκοιμηθεί για ελάχιστα δευτερόλεπτα στο τιμόνι (+2, 24%)
- Το 19% έχει εισέλθει στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης ή έχει ανέβει στο κράσπεδο εξαιτίας μιας στιγμής απροσεξίας ή υπνηλίας (+4, 17%).
Ωστόσο, το 3% των Ευρωπαίων οδηγών νιώθει ότι οδηγεί το ίδιο καλά ή καλύτερα όταν είναι κουρασμένο (38% των Ελλήνων), 28% θεωρεί ότι μπορεί να οδηγεί κουρασμένο (+4, 26%) και 42% συνεχίζει την οδήγηση αν και νιώθει πολύ κουρασμένο, γιατί είναι υποχρεωμένο (+7, 46%).
Για τις μεγάλες διαδρομές, κάποιες πρακτικές, που μπορεί να αποτελούν την αιτία υπνηλίας στο τιμόνι, μειώνονται ελαφρά αλλά παραμένουν εξαιρετικά διαδεδομένες:
- Το 81% των Ευρωπαίων οδηγών κοιμάται πιο αργά ή ξυπνά νωρίτερα από το συνηθισμένο πριν από μία μεγάλη διαδρομή (+3 σε έναν χρόνο, 89% των Ελλήνων)
- Το 76% τελειώνει τις προετοιμασίες την παραμονή της αναχώρησης έως και αργά το βράδυ (+2, 88%)
- Το 66% φεύγει τη νύχτα (+4, 72%)
Το ποσοστό των οδηγών που δεν κάνει διάλειμμα μετά από 2 ώρες οδήγησης αυξάνεται: 63% (-7, 69%) και ο μέσος χρόνος οδήγησης πριν το διάλειμμα αυξάνεται επίσης. 3 ώρες και 14 λεπτά (+12 λεπτά, 3 ώρες και 23 λεπτά).
Παράλληλα, κάποια αντανακλαστικά πολύ αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της υπνηλίας, ευτυχώς, αυξάνονται
- Το 83% των Ευρωπαίων οδηγών προγραμματίζει την ώρα αναχώρησης ανάλογα με τις ώρες που γνωρίζει ότι θα είναι λιγότερο κουρασμένο (93% των Ελλήνων οδηγών)
- Το 76% μεταθέτει την ώρα αναχώρησης όταν νιώθει κουρασμένο (+2, 85%)
- Το 68% αλλάζει οδηγό κατά τη διάρκεια της διαδρομής (74%) όταν αυτό είναι εφικτό
- Το 58% σταματάει κατά τη διάρκεια της διαδρομής για να κοιμηθεί (+6, 48%) – η πιο αποτελεσματική πρακτική για την πρόληψη του κινδύνου υπνηλίας στο τιμόνι
Σημειώνουμε μία ιδιαιτερότητα που επιβεβαιώνεται χρόνο με τον χρόνο: Οι Βέλγοι οδηγοί είναι αυτοί που έχουν υιοθετήσει τον κανόνα του διαλείμματος για ύπνο όταν διανύουν μεγάλες αποστάσεις (το 76% από αυτούς το εφαρμόζουν, δηλαδή 18 μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο).
Επιθετική συμπεριφορά: ενώ ο καθένας πιστεύει πως είναι υπεύθυνος οδηγός, η επιθετικότητα παραμένει παρούσα στους δρόμους
Σε ελαφρά πτώση το 2021, η επιεικής αυτοαξιολόγηση των οδηγών ανέκτησε το πολύ υψηλό επίπεδό της των προηγούμενων ετών… ομοίως και η επιθετική συμπεριφορά.
Οι Ευρωπαίοι οδηγοί είναι πεπεισμένοι ότι η συμπεριφορά τους στο τιμόνι είναι υποδειγματική: Το 97% αναφέρει τουλάχιστον ένα θετικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά του (96%): θεωρούν, στη μεγάλη πλειονότητά τους ότι είναι προσεκτικοί (74%, -2, 77%) και ήρεμοι (58%, 53%), πολλοί μάλιστα κρίνουν ότι είναι ευγενικοί (30%, +2, 30%). Μερικοί μόνο παραδέχονται ότι είναι αγχωμένοι (10%, +2, 8%). Ωστόσο, πιστεύουν ότι δεν είναι σχεδόν ποτέ επιθετικοί (3%, -1, 4%), επικίνδυνοι (1%,1%) ή ανεύθυνοι (1%, 1%).
Ποιοι είναι, λοιπόν, οι κακοί οδηγοί; Προφανώς ομόφωνα: Οι άλλοι!!! Πράγματι, το 79% των Ευρωπαίων οδηγών αναφέρει τουλάχιστον ένα αρνητικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά των άλλων, (91% των Ελλήνων οδηγών) τους οποίους θεωρούν ανεύθυνους (41%, -5, 49%), επικίνδυνους (27%, +1, 40%), επιθετικούς (28%, +1, 36%) και αγχωμένους (35%, +3, 38%).
Η αυστηρή αυτή εκτίμηση συνοδεύεται από ένα έντονο αίσθημα ανασφάλειας στο τιμόνι, εφόσον το 84% έχει αισθανθεί φόβο εξαιτίας της επιθετικής συμπεριφοράς άλλων οδηγών (86%).
Εξάλλου, αρκετοί είναι οι οδηγοί που αναγνωρίζουν ότι το αυτοκίνητο επηρεάζει αρνητικά τη συμπεριφορά τους. Έτσι, 17% των Ευρωπαίων οδηγών (+5 μονάδες, 11%) παραδέχονται ότι αλλάζουν όταν βρίσκονται στο τιμόνι και πιστεύουν ότι είναι πιο νευρικοί, παρορμητικοί ή επιθετικοί απ’ ότι στην καθημερινή τους ζωή. Για το 23% από αυτούς, η προστασία που δημιουργεί το εσωτερικό του αυτοκινήτου τούς κάνει να νιώθουν ότι βρίσκονται «σαν μέσα σε φούσκα» και προσέχουν λιγότερο τους άλλους (+5,14%) και 16% φτάνουν μάλιστα να σκεφτούν ότι στον δρόμο «είναι ο καθένας για τον εαυτό του» (+3,13%).
Είναι γεγονός ότι, παρά την άρνησή τους, οι Ευρωπαίοι οδηγοί παρουσιάζουν στην πλειονότητά τους επιθετικότητα στο τιμόνι:
- 52% αναγνωρίζουν ότι εξυβρίζουν τους άλλους οδηγούς (67%)
- 50% κορνάρουν άσκοπα στους οδηγούς που τους εκνευρίζουν (+3, 63%)
- 31% κολλάνε εσκεμμένα στο αυτοκίνητο του οδηγού που τους εκνευρίζει (+1, 50%)
- 34% προσπερνούν από δεξιά στον αυτοκινητόδρομο (+4, 40%)
- 22% κατεβαίνουν από το αυτοκίνητό τους για να διαπληκτιστούν με άλλο οδηγό (+2,24%), αριθμός που αυξάνεται συστηματικά από το 2015 (+7 από το 2015).
- Το 97% των Ευρωπαίων οδηγών εκτιμούν θετικά την οδήγησή τους (96% των Ελλήνων),
- Το 52% αναγνωρίζει ότι μερικές φορές εξυβρίζει τους άλλους οδηγούς (67% των Ελλήνων),
- Το 84% των Ευρωπαίων οδηγών έχει φοβηθεί την επιθετική συμπεριφορά άλλων οδηγών (86% των Ελλήνων).
Ταχύτητα, κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών
Αμέλεια των βασικών κανόνων ασφάλειας μία επικίνδυνη συμπεριφορά όλο και πιο απενοχοποιημένη
- Το 86% των Ευρωπαίων οδηγών ξεπερνάει κατά λίγα χιλιόμετρα/ώρα το όριο ταχύτητας (-2, 86% των Ελλήνων)
- Το 53% ξεχνάει να χρησιμοποιήσει το φλας για να προσπεράσει ή να αλλάξει κατεύθυνση (+2, 49%)
- Το 9% παραδέχεται ότι οδηγεί έχοντας υπερβεί το επιτρεπόμενο όριο αλκοόλ, χωρίς ωστόσο να αισθάνεται την επίδρασή του (+1,16%)
- Το 22% ξεχνάει να δέσει τη ζώνη ασφαλείας (+3 ; 48%)
- Το 9% δηλώνει ότι οδηγεί έχοντας καταναλώσει φάρμακα που μπορούν να μειώσουν την προσοχή του (+2, 9%)
- Το 4% οδηγεί έχοντας καπνίσει κάνναβη ή έχοντας καταναλώσει ναρκωτικές ουσίες (+1, 2%), εκ των οποίων το 9% κάτω των 35 ετών (7%)
Ασφάλεια του προσωπικού αυτοκινητόδρομων: παραβάσεις κανόνων που μπορούν να αποβούν μοιραίες
- Το 54% των Ευρωπαίων οδηγών ξεχνά να επιβραδύνει όταν πλησιάζει σε εργοτάξιο (+3, 50% των Ελλήνων),
- Το 19% έχει εισέλθει στη λωρίδα έκτακτης ανάγκης ή έχει ανέβει στο κράσπεδο εξαιτίας μιας στιγμής απροσεξίας ή υπνηλίας (+4, 17% των Ελλήνων).
Από την 1η Ιανουαρίου 2022, τέσσερις Γάλλοι εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους στους γαλλικούς αυτοκινητόδρομους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Κατά μέσο όρο, περισσότερα από 2 οχήματα υπηρεσίας υφίστανται κάθε εβδομάδα προσκρούσεις στο γαλλικό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων.
Ηλεκτρικό αυτοκίνητο: πιο υπεύθυνη συμπεριφορά;
Το 2022, 19% των Ευρωπαίων οδηγών, δηλαδή σχεδόν 1 στους 5, έχει ήδη οδηγήσει ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Ανάμεσα σε αυτούς, το 5% είναι κάτοχοι τέτοιου αυτοκινήτου.
Οι κάτοχοι ηλεκτρικών αυτοκινήτων διαπιστώνουν στην πλειοψηφία τους μια θετική επίδρασή του στην οδηγική συμπεριφορά τους:
- Το 51% των Ευρωπαίων κατόχων ηλεκτρικού αυτοκινήτου χρησιμοποιούν περισσότερο την πέδηση κινητήρα και φρενάρουν σταδιακά για να επαναφορτίσουν την μπαταρία,
- Το 47% δείχνει περισσότερη προσοχή στους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου, κυρίως τους πεζούς και τους ποδηλάτες,
- Το 35% κάνει περισσότερα διαλείμματα – όσο χρειάζεται για να επαναφορτίσει την μπαταρία.
- Το 48% υιοθετεί έναν τρόπο οδήγησης πιο οικονομικό και ομαλό
Σε γενικές γραμμές, οι οδηγοί έχουν συναίσθηση των κινδύνων της έλλειψης προσοχής: Το 51% των Ευρωπαίων (-3, 53% των Ελλήνων) αναγνωρίζει ότι αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων γενικά στους δρόμους και 40% ειδικότερα στους αυτοκινητόδρομους(34%). Εξάλλου το 12% υπέστη ή παραλίγο να υποστεί ατύχημα εξαιτίας της χρήσης του τηλεφώνου στο τιμόνι (16%).
Νέα αντανακλαστικά που πρέπει να υιοθετούμε όταν οδηγούμε
Η οδήγηση ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου μπορεί να χρειάζεται μία ιδιαίτερη εκπαίδευση. Άλλωστε, το 63% των ιδιοκτητών είχε την αίσθηση ότι οδηγούσε ένα πολύ διαφορετικό αυτοκίνητο από αυτό με θερμικό κινητήρα, όταν οδήγησε το ηλεκτρικό. Το 64% κοιτούσε συχνά το επίπεδο φόρτισης του οχήματός του από φόβο να μην αποφορτιστεί πολύ γρήγορα και το 57% αποσυντονίστηκαν από την απουσία θορύβου που προειδοποιεί τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου, όπως τους πεζούς και τους ποδηλάτες.
