Ασφάλεια… Εν έτη 2015, την θεωρούμε τόσο δεδομένη που όταν ένα αυτοκίνητο λαμβάνει βαθμολογία μικρότερη του μέγιστου των 5 αστεριών, γίνεται θέμα. Δεν ήταν όμως πάντοτε έτσι. Χωρίς να πάμε πολλές δεκαετίες πίσω, όταν τα πράγματα ήταν πρακτικά τραγικά, θα σου πω μερικά νούμερα για να σου δώσω να καταλάβεις τις προόδους που έχουν γίνει. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε. το 1991, συνέβησαν 1.444.623 ατυχήματα που είχαν ως αποτέλεσμα 1.907.125 τραυματίες και 76.230 νεκρούς. Βαρύς ο φόρος του αίματος… Το 2012, “μόλις” 21 χρόνια μετά και ενώ ο αριθμός των αυτοκινήτων στην Ευρώπη αυξήθηκε, έγιναν 1.077.700 ατυχήματα. Σε αυτά τραυματίστηκαν 1.432.235 άνθρωποι και έχασαν την ζωή τους 28.126. Προφανώς τα νούμερα επιδέχονται βελτίωσης και τόσο η Ε.Ε. όσο και ο υπόλοιπος κόσμος, εργάζονται ώστε να μειωθούν περαιτέρω τα ατυχήματα, οι τραυματίες και οι νεκροί.
Σε αυτή τη σειρά των άρθρων, θα δούμε τους ανθρώπους που βοήθησαν στο να μειωθούν δραστικά οι νεκροί. Τους ανθρώπους που στα “σκοτεινά” χρόνια της αυτοκίνησης, δούλεψαν αντίθετα στο ρεύμα ή τουλάχιστον χωρίς να υπάρχει η ευαισθητοποίηση που υπάρχει τώρα, ώστε να γίνουν τα αυτοκίνητα ασφαλέστερα. Δεν θα μπορούσα να ξεκινήσω αυτή τη σειρά με κανέναν άλλον πέρα από τον Bela Barenyi. Ο Barenyi ήταν ένας από τους πιο εξαιρετικούς εφευρέτες του 20ου αιώνα. Ένας άνθρωπος με περισσότερες από 2.500 πατέντες στο όνομα του. Ο άνθρωπος που αφού ούτε λίγο, ούτε πολύ, άλλαξε την αυτοκίνηση όπως ήταν γνωστή τότε, όρισε τους όρους παθητική και ενεργητική ασφάλεια! Ο άνθρωπος που προτάθηκε για τον τίτλο “Μηχανικός Αυτοκινήτων του Αιώνα” το 1999. Επιδραστικός όσο λίγοι, περίεργος στον χαρακτήρα όπως όλες οι ιδιοφυΐες, το όνομα του Bela Barenyi έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα σε πολλές σελίδες της ιστορίας… όπως του αξίζει!
Ο Barenyi γεννήθηκε στο Hirtenberg το 1907 και όντας γόνος μίας από τις πλουσιότερες οικογένειες στην Αυστροουγγαρία, είχε από μικρή ηλικία επαφή με τα αυτοκίνητα – τότε, προνόμιο μόνο των πλουσίων. Ο Barenyi σπούδασε Mechanical and Electrical Engineering στο Τεχνικό Κολλέγιο της Βιέννης και από τότε φαινόταν η ιδιοφυία του. Το 1924-1925 και ενώ ήταν ακόμα φοιτητής σχεδίασε αυτό που βλέπεις στο παρακάτω σχέδιο. Ναι, αρκετά χρόνια πριν από τον Porsche, ο Barenyi σχεδίασε τον Σκαραβαίο… Όχι μόνο αυτό, αλλά το όχημα που σχεδίασε, ονομαζόταν “το μελλοντικό αυτοκίνητο του λαού”… Volkswagen…
Τελειώνοντας το Κολλέγιο το 1926 και με την Παγκόσμια Οικονομική Ύφεση το 1929 να αλλάζει για άλλη μία φορά τον κόσμο του, ο Barenyi δούλεψε για 10 χρόνια ως freelancer μέχρι που προσελήφθη από την GETEFO. Όσο καιρό δούλεψε εκεί, κατοχύρωσε 150 πατέντες αλλά στις αρχές του ’39 έχασε την δουλειά του και χτύπησε την πόρτα της Mercedes-Benz. Στην πρώτη του προσπάθεια, η αίτηση του απορρίφθηκε αλλά ο Barenyi επέμεινε και αφού κατάφερε να εξασφαλίσει συνέντευξη με τον τότε Πρόεδρο, Wilhelm Haspel, στην οποία του ανέλυσε λεπτομερώς τι έκανε λάθος στον σχεδιασμό των αυτοκινήτων του, άκουσε τον Haspel να του λέει τα εξής:
Κε Barenyi, είστε 15-20 χρόνια μπροστά από την εποχή. […] Ότι εφευρίσκετε, θα πηγαίνει απευθείας στο τμήμα πατεντών.
Και ο Barenyi δεν απογοήτευσε τον Haspel. Ήταν ο πρώτος που συνειδητοποίησε ότι μέρος της κινητικής ενέργειας ενός αυτοκινήτου, μπορεί να απορροφηθεί από την παραμόρφωση κάποιων μερών του ώστε να προστατευθούν οι επιβαίνοντες του οχήματος. Συνειδητοποίηση που είχε ως αποτέλεσμα την πατέντα DBP 854.157, γνωστότερη ως “ζώνες ελεγχόμενης παραμόρφωσης”. Η πρώτη Mercedes-Benz με αμάξωμα εξελιγμένο σύμφωνα με αυτή την πατέντα, ήταν η W111 Series του 1959. Περιττό να αναφέρω ότι ακόμα και να είχε σταματήσει εκεί ο Barenyi, θα είχε αλλάξει για πάντα την αυτοκίνηση…
Φυσικά, ο ακούραστος Barenyi δεν σταμάτησε εκεί. Ήταν ο άνθρωπος που έδωσε στην Mercedes-Benz το Ponton αμάξωμα (χαρακτηριστικό παράδειγμα η 190SL του 1955) και την οροφή “Pagoda”. Ήταν ο άνθρωπος που σκέφτηκε και σχεδίασε τους “κρυφούς” υαλοκαθαριστήρες, τον κλωβό ασφαλείας και την “σπαστή” κολώνα τιμονιού. Ήταν ο άνθρωπος που εκτός από το πρακτικό κομμάτι και όπως ανέφερα στην αρχή του άρθρου, κυριολεκτικά όρισε την ενεργητική και την παθητική ασφάλεια. Σύμφωνα με τον ορισμό του, η ενεργητική ασφάλεια περιγράφει διαστάσεις όπως η οδήγηση και η ψυχολογική και λειτουργική ασφάλεια – οι συμπεριφορές δηλαδή που μπορούν να αποσοβήσουν ένα ατύχημα. Από την άλλη, η παθητική ασφάλεια, χωρισμένη σε εσωτερική και εξωτερική, περιλαμβάνει τα μέτρα που προστατεύουν τους επιβάτες και τους άλλους χρήστες του δρόμου από τις επιπτώσεις ενός ατυχήματος. Πρόσθεσε επίσης στους ορισμούς, αυτό που ονόμαζε “προληπτική ασφάλεια”.
Ευτυχώς, η αξία του Barenyi αναγνωρίστηκε όσο αυτός ήταν ακόμα εν ζωή. Δεν θα αναφέρω όλες τις βραβεύσεις γιατί θα μας πάρει ώρα. Μόνο δύο. Το 1994, ο Bela Barenyi μπήκε στο Automotive Hall of Fame και έναν χρόνο αργότερα, του απονεμήθηκε το Bundesverdienstkreuz. Τον Μάιο του 1997, σε ηλικία 90 ετών, ο Bela Barenyi έφυγε από την ζωή, αφού πρώτα έσωσε και θα συνεχίσει να σώζει μέσα από τις εφευρέσεις του, εκατομμύρια ανθρώπων… Respect σε αυτόν τον τεράστιο εφευρέτη! Δεν έχω να πω κάτι άλλο.
Πάντοτε υπέθετα ότι τίποτα δεν είναι τέλειο και γι’ αυτό έψαχνα συνέχεια για νέους τρόπους και νέες λύσεις.
Η νοοτροπία του εφευρέτη… του πρωτοπόρου!