Τι κάνει ένα αυτοκίνητο κλασικό; Ο Jay Leno, γνωστός κωμικός/παρουσιαστής/συλλέκτης αυτοκινήτων έχει πει:
Οποιοδήποτε αμάξι μπορεί να είναι συλλεκτικό αν το συλλέξεις…
Μπορεί αυτή η δήλωση να είναι λίγο υπερβολική και κατά συνέπεια ελαφρώς αστεία, αλλά κρύβει μία αλήθεια. Δεν υπάρχει σαφής ορισμός του τι είναι κλασικό/vintage/συλλεκτικό αμάξι. Επίσης, ποια η διαφορά «ιστορικού» και «κλασικού», «vintage» και «αντίκας»; Σε γενικές γραμμές, οποιοδήποτε όχημα έχει συμπληρώσει 25ετία από την κυκλοφορία του και πληροί κάποιες προϋποθέσεις όσον αφορά στην αυθεντικότητα του συνόλου αλλά και των μερών, την κατάσταση του οχήματος κλπ, μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορικό και να αποκτήσει κάποια πιστοποιητικά και να απολαμβάνει κάποια προνόμια. Φυσικά, ακόμα και αυτός ο τόσο απλός κανόνας δεν απολαμβάνει καθολικής αποδοχής καθώς το χρονικό όριο ποικίλει από χώρα σε χώρα. Αλλού είναι 25 χρόνια, αλλού 30, αλλού οτιδήποτε πριν το 1972 κ.ο.κ. Όπως και να έχει όμως, το ότι ένα αμάξι είναι ιστορικό/vintage/αντίκα, δεν σημαίνει απαραίτητα πως είναι κλασικό…
Με δεδομένο πως δεν υπάρχει σαφής, επίσημος ορισμός λοιπόν, προσπάθησα να σκεφτώ τι κάνει ένα αυτοκίνητο κλασικό για εμένα. Το καλύτερο που μπόρεσα να σκεφτώ είναι το εξής:
Κλασικό, είναι το αυτοκίνητο που εξακολουθεί να είναι ελκυστικό, ακόμα και πολλά χρόνια μετά το τέλος της παραγωγής του.
Μπορεί να είναι σχετικά γενικός και ασαφής, όμως αν το σκεφτείτε, καλύπτει τις περισσότερες βάσεις. Πρώτα απ’ όλα, καλύπτει την παλαιότητα του οχήματος. Δεύτερον, καλύπτει το γεγονός πως ένα κλασικό αυτοκίνητο, ή αν θέλετε ένα εν δυνάμει κλασικό αυτοκίνητο, σταματάει να χάνει την αξία του και ανάλογα πάντα με το μοντέλο, όσο περνάνε τα χρόνια την αυξάνει κιόλας. Γιατί; Ακριβώς γιατί εξακολουθεί να είναι ελκυστικό και ο κόσμος, όσα χρόνια και να περάσουν θα θέλει να το αγοράσει! Από την άλλη βέβαια, υπάρχουν παράγοντες που ενώ δεν αναφέρονται σαφώς στον παραπάνω ορισμό, υπονοούνται. Παράγοντες όπως ο σχεδιασμός, η ομορφιά, το πόσο η τεχνολογία του ή η εμφάνισή του επηρέασε μία εποχή κ.ά. Θα παρατηρήσατε πως δεν αναφέρω πουθενά την ποιότητα του αυτοκινήτου. Αυτό συμβαίνει γιατί για εμένα, η ποιότητα δεν παίζει κανέναν ρόλο σε αυτό για το οποίο μιλάω.
Αυτό το άρθρο όμως δεν το έκανα για να σας πω τι είναι κλασικό, τι είναι ιστορικό και να δούμε για άλλη μία φορά ποια αυτοκίνητα είναι τώρα ιστορικά. Αυτά τα ξέρουμε, τα θαυμάζουμε και συνήθως τα ποθούμε σαν τρελοί αλλά δεν έχουμε χρήματα να τα αποκτήσουμε. Εδώ είμαστε για να δούμε τι θα είναι συλλεκτικό στο μέλλον. Ψάχνουμε να βρούμε τι θα κοιτάνε σε 20-30 ή και παραπάνω χρόνια από τώρα οι νέοι, όπως κοιτάμε εμείς ένα παλιό Mini Cooper, μία BMW 2002 Turbo ή μία Alfa Romeo Spider. Κάποιος μπορεί να πει πως είναι εύκολο. Κοιτάς τι αρέσει τώρα στη δική μας γενιά και ξέρεις πως μετά από 30 χρόνια, όταν φτάσουμε στα 50-60, τα ίδια μοντέλα θα είναι συλλεκτικά/κλασικά. Ναι, σίγουρα, αλλά καθίστε να ακούσετε και τους περιορισμούς που έχω βάλει και θα δείτε πως ενώ είναι σχετικά εύκολο, το να καταλήξεις σε 10 δεν είναι όσο απλό νομίζει κανείς.
- Δεν δέχομαι supercars/hypercars ή άλλα πανάκριβα αυτοκίνητα (βλ. Rolls Royce, Bentley κλπ). Αυτά είναι εξ ορισμού κλασικά, σχεδόν από την στιγμή της παραγωγής τους.
- Δεν δέχομαι ειδικές εκδόσεις/εκδόσεις περιορισμένης παραγωγής αν και εφόσον θα κάνω μία εξαίρεση, δικαιούστε και εσείς μία.
- Η παραγωγή του εκάστοτε αυτοκινήτου, πρέπει να ξεκίνησε τη δεκαετία του ’90 ή ’00 και να σταμάτησε κάποια στιγμή την περασμένη δεκαετία, δηλαδή 2000-2009.
- Δεν δέχομαι retro αναβιώσεις γιατί τις περισσότερες φορές αν όχι όλες, ωχριούν μπροστά στους προκατόχους τους που στο κάτω-κάτω είναι ήδη κλασικά αυτοκίνητα. Για να γίνω πιο σαφής: όχι Fiat 500, όχι VW Beetle, όχι Mini Cooper κ.ο.κ.
Νομίζω αυτοί ήταν οι κανόνες. Αν δω ότι ζορίζουν τα πράγματα, θα εφεύρω μερικούς ακόμα στα σχόλια! Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!
Honda S2000 (1999-2009)
Το Honda S2000 είναι τόσο προφανής επιλογή που πραγματικά δεν γίνεται να είναι λάθος. Δεν θα αναλωθώ στα τεχνικά χαρακτηριστικά, αυτά μπορείτε να τα βρείτε εύκολα και γρήγορα. Θα εξηγήσω μόνο γιατί είναι εν δυνάμει κλασικό. Θέλει και ερώτημα; Μιλάμε για ένα αυτοκίνητο, που όταν η παραγωγή του σταμάτησε, άφησε ένα κενό που δεν έχει αναπληρωθεί. Ένα κενό που δεν το γεμίζουν ούτε το Mazda MX-5, ούτε το Toyota GT86/Subaru BRZ, ούτε η BMW Z4… και δεν το γεμίζουν γιατί δεν έχουν τον ίδιο χαρακτήρα. Το S2000 ήταν ένα αυτοκίνητο που για να το ευχαριστηθείς, έπρεπε να το οδηγείς σαν να το μισείς! Στροφάρισμα του F20C μέχρι τα κόκκινα, καρφωτές αλλαγές και γενικά καφριλίκι χωρίς όριο κατά προτίμηση σε ελεγχόμενες συνθήκες εντός κάποιας πίστας και όχι σε δημόσιο δρόμο. Ο δίλιτρος, ατμοσφαιρικός κινητήρας του με την εξωπραγματική ιπποδύναμη/λίτρο ήταν δύστροπος και η οδική του συμπεριφορά ήθελε «χέρια» αλλά αυτά ήταν που του έδιναν χαρακτήρα. Αυτά και η εμφάνιση. Το τεράστιο καπό και η καμπίνα στο κέντρο του αμαξώματος. Το γεγονός πως ήταν κάμπριο και θεωρητικά έχανε ακαμψία αλλά κανείς δεν είπε ποτέ «καλύτερα να ήταν coupe». Το μινιμαλιστικό εσωτερικό με τον ηλεκτρονικό πίνακα οργάνων και ελάχιστα άλλα πράγματα. Το Honda S2000 ήταν ένα αριστούργημα και δεν είμαι σίγουρος αν θα ξαναβγεί ποτέ κάτι τέτοιο. Κάτι τόσο ωμό, τόσο συμμετοχικό, τόσο… τέλειο.
Audi TT Mk1 (1998-2006)
Όταν η Audi παρουσίασε το concept που μετέπειτα θα γινόταν το TT στην έκθεση της Φρανκφούρτης το 1995, ο κόσμος έμεινε με το στόμα ανοιχτό. Ευτυχώς, το αυτοκίνητο παραγωγής έμεινε σε πολύ μεγάλο βαθμό πιστό στο concept και αν με ρωτάτε, το Audi TT πρώτης γενιάς, είναι ένα από τα μεγαλύτερα εν δυνάμει κλασικά. Το οφείλει αυτό δε, στον Bauhaus σχεδιασμό. Απλοϊκός, μινιμαλιστικός και έντονα γεωμετρικός, ήταν ελκυστικός και πολύ παραπάνω, είναι διαχρονικός. Ακόμα και τώρα να παρουσιαζόταν, αν εξαιρέσεις το γεγονός πως θα ήταν λίγο μεγαλύτερο και βαρύτερο δεν θα φαινόταν παλιό! Ευτυχώς δηλαδή γιατί σαν αυτοκίνητο ήταν λίγο απαράδεκτο. Βασιζόταν στην Group A πλατφόρμα του VW Group και δεν ήταν ούτε σπορ, ούτε άνετο. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο… ήταν κάπου στη μέση χωρίς στην ουσία να είναι πουθενά. Όπως και να έχει… Το εσωτερικό ακολουθούσε τις γραμμές του εξωτερικού, όντας εντυπωσιακά απλό. Ακόμα θυμάμαι δε το φανταστικό πορτοκαλί δερμάτινο σαλόνι με τις εμφανείς “baseball” ραφές… καγκουριά αλλά με κάποιον περίεργο τρόπο ταίριαζε… Να το θυμάστε. Παρότι όσο ήταν σε κυκλοφορία θεωρούνταν το αμάξι του κομμωτή, σε 20-30 χρόνια θα είναι το αμάξι του ψαγμένου αρχιτέκτονα. Αυτού που έχει γνώσεις και εκτιμάει το κλασικό, το διαχρονικό…
Alfa Romeo GTV (1996-2005)
Θα μπορούσα να βάλω πολλές Alfa Romeo στη θέση της GTV αλλά κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι που στο μυαλό μου τουλάχιστον, θα γίνει κλασική. Σχεδιασμένη από τον Enrico Fumia του Pininfarina, η GTV ήταν ένας ύμνος στο design. Όπως συνηθίζεται στα ιταλικά αυτοκίνητα, ο αγοραστής δεν την επέλεγε επειδή είχε καλό value-for-money, ήταν ποιοτικό αυτοκίνητο, είχε κορυφαία οδική συμπεριφορά ή οτιδήποτε άλλο. Την επέλεγε γιατί απλά… κοιτάξτε την. Ήταν τόσο ολοκληρωμένο το design της που δεν μπορούσες να βρεις ψεγάδι ούτε εξωτερικά, ούτε εσωτερικά, ούτε καν στον κινητήρα. Παρεμπιπτόντως, Alfa Romeo GTV, μόνο με τον τρίλιτρο V6 που αποτελεί χάρμα ιδέσθαι και οδηγείν και μιας που γίνομαι συγκεκριμένος, θα την προτιμούσα και με την πίσω αεροτομή… έτσι, γιατί δικιά μου είναι η λίστα και ότι θέλω κάνω! Δεν θα πω τίποτα άλλο για την GTV, μπαίνει στη λίστα γιατί ενώ όπως και το Audi TT ήταν σχετικά απαράδεκτο αυτοκίνητο, ήταν, είναι και θα είναι στολίδι.
Οι “μεγάλοι” Ιάπωνες
Τα βάζω και τα τέσσερα στην ίδια κατηγορία γιατί βγήκαν περίπου την ίδια περίοδο, σταμάτησαν περίπου την ίδια περίοδο και έμοιαζαν μεταξύ τους πάρα πολύ παρότι ήταν εξαιρετικά διαφορετικά αυτοκίνητα. Ο λόγος για τα: Toyota Supra MkIV (1992-2002), Mazda RX7 FD (1992-2002), Nissan Skyline R34 GT-R (1999-2002) και Honda NSX (1990-2005). Θέλετε να πω κι άλλα; Μιλάμε για τα αυτοκίνητα που με εξαίρεση τα supercars τύπου Ferrari, Lamborghini και Porsche διαμόρφωσαν μία ολόκληρη γενιά. Επιδόσεις, τεχνολογία, σχεδιασμός που ενώ βρίσκονταν στο ίδιο επίπεδο με τους ευρωπαϊκούς αντιπάλους τους, προσφέρονταν με τόσο διαφορετικό τρόπο που προκαλούσε και προκαλεί ακόμα, τεράστια εντύπωση. Για να μην αναφέρω καν την απήχηση που είχαν/έχουν στην βελτιωτική σκηνή που κρατάει ακόμα αυτά τα αυτοκίνητα ζωντανά στις οθόνες του υπολογιστή μας, στους τοίχους του σπιτιού μας και πολύ παραπάνω στις καρδιές μας. Όποιος νομίζει πως αυτά τα τέσσερα οχήματα δεν είναι ήδη κλασικά, μπορεί να σταματήσει να διαβάζει και να ανοίξει το τελευταίο τεύχος του Super Κατερίνα (στο περίπτερο δίπλα σας).
Peugeot 406 Coupe (1996-2004)
Ακριβώς όπως στην περίπτωση της Alfa Romeo GTV, έτσι και το Peugeot 406 Coupe βρίσκεται σε αυτή τη λίστα λόγω design. Είναι από τα αυτοκίνητα που μιλάνε από μόνα τους, από τα αυτοκίνητα ακόμα και τώρα, τραβάνε τα βλέμματα όλων των ηλικιών και φύλων, από τα αυτοκίνητα που είναι αντικειμενικά πανέμορφα. Ο σχεδιασμός έγινε και πάλι από τον Pininfarina και αυτό που προκαλεί εντύπωση στο συγκεκριμένο αυτοκίνητο, είναι πως σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε ως εντελώς νέο μοντέλο, παρά το γεγονός πως ανήκε στην οικογένεια του 406. Εκτός από την πλατφόρμα, τους κινητήρες και κάποια κομμάτια του εσωτερικού, δεν μοιραζόταν τίποτε άλλο με το saloon 406! Οι γραμμές του ήταν χυτές και απλές. Δεν υπήρχαν γωνίες ή περίπλοκα σχήματα να «μπερδεύουν» το μάτι ή να τραβάνε την προσοχή σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο. Το 406 Coupe ήταν ένα σχήμα που το απολάμβανες στο σύνολό του και κατά τη γνώμη μου, είναι ένα σχήμα που παραμένει επίκαιρο ακόμα και σήμερα. Είχε style! Τέλος, και πάλι όπως και στην Alfa Romeo GTV, ο κινητήρας που πρέπει να επιλέξετε δεν είναι άλλος από τον βελούδινο τρίλιτρο V6.
Fiat Coupe (1993-2000)
Για αυτούς που δεν το γνωρίζουν, το Fiat Coupe αποτελεί το αποτέλεσμα της συνεργασίας δύο μεγάλων σχεδιαστών. Του Chris Bangle για το εξωτερικό και του Pininfarina για το εσωτερικό. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Μπορεί να μην είναι «αντικειμενικά όμορφο» όπως άλλα αυτοκίνητα της λίστας αλλά σίγουρα είναι ξεχωριστό και ιδιαίτερο αυτοκίνητο. Ο κινητήρας που πρέπει να επιλέξετε είναι ο πεντακύλινδρος turbo με τα 225 άλογα απλά και μόνο επειδή ήταν ένας κινητήρας που δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ξανά σε Fiat παραγωγής. Επίσης, ο Michael Schumacher είχε ένα… Σαν να συλλαβίζω «κλασικό»!
BMW Z3 M Coupe (1998-2002)
Πιο χαρακτηριστικό αυτοκίνητο δεν γίνεται να υπάρξει. Η BMW Z3 M Coupe είναι ένα από τα πλέον διφορούμενα αυτοκίνητα. Σχεδιαστικά, σε άλλους αρέσει, σε άλλους όχι. Εμένα με τρελαίνει και σε όποιον διαφωνεί λέω «ήταν shooting brake πριν γίνει cool». Μηχανικά, φορούσε τον S50, ατμοσφαιρικό, εξακύλινδρο σε σειρά από την E36 M3 (αργότερα και τον S54) ενώ πρακτικά ήταν ίδια με την Z3Μ roadster για λόγους κόστους. Αυτό που την κάνει για εμένα κλασική όμως, εκτός από την κορυφαία οδική συμπεριφορά (καλύτερη από την roadster λόγω μεγαλύτερης ακαμψίας) και τον εξακύλινδρο των 3,2 λίτρων που ουρλιάζει στις ψηλές στροφές είναι η εμφάνιση. Είναι μυώδης και προκλητική. Μοιάζει με κοντό bodybuilder. Έχει πρησμένα φτερά και χοντρά λάστιχα. Είναι ξεχωριστή σε βαθμό που η Z4 M Coupe ούτε που φανταζόταν ποτέ! Είναι και πρακτική! Τι άλλο θέλετε;
Renault Avantime (2001-2003)
Ναι, ναι και τα MPV μπορούν να γίνουν κλασικά. Απόδειξη; Το Renault Avantime. Ένα τόσο ιδιαίτερο όχημα που δεν μπορεί να αποφύγει το γεγονός πως σε 30 χρόνια θα το ψάχνει πολύς κόσμος. Προσπάθησε να συνδυάσει το MPV με το coupe, εξάλειψε εντελώς το B-pillar και είχε πανοραμική οροφή. Στο εσωτερικό, παρότι MPV, είχε τέσσερις ξεχωριστές θέσεις με τις δύο πίσω ψηλότερα από τις μπροστά ενώ είχε κάθε είδους ηλεκτρονικό/ηλεκτρικό καλούδι που μπορούσε να προσφέρει η εποχή. Ήταν το MPV του επιχειρηματία, του στελέχους πολυεθνικής αλλά το design και η υλοποίηση μάλλον ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, οπότε η αποδοχή του από τον κόσμο δεν ήταν και η καλύτερη δυνατή. Αυτό δεν σημαίνει πως στο μέλλον δεν θα εκτιμηθεί. Μάλλον το αντίθετο θα έλεγα, γι’ αυτό και το έχω στη λίστα μου.
Ford Focus RS Mk1 (2002-2003)
Αυτή είναι η εξαίρεσή μου στον κανόνα «όχι αμάξια περιορισμένης παραγωγής». Για εμένα προσωπικά, το Ford Focus RS πρώτης γενιάς είναι μελλοντικό κλασσικό και όχι μόνο επειδή η παραγωγή του σταμάτησε στα 4500 κομμάτια. Είναι κλασικό γιατί ήταν το αυτοκίνητο με το οποίο η Ford αναβίωσε το RS σήμα μετά το Escort. Είναι κλασικό γιατί ήταν το ομορφότερο και το πιο ξεχωριστό Focus. Είναι κλασικό γιατί παρότι ήταν εξελιγμένο από μηχανικούς της Ford και όχι του Specialty Vehicle Engineering ή της TeamRS, είχε οδική συμπεριφορά και επιδόσεις που θα ζήλευαν πολλοί. Ναι, ήθελε συγκεκριμένο τρόπο οδήγησης αλλά αν «το είχες», έβαζες κάτω ισχυρότερους ή/και ακριβότερους συνδυασμούς. Δεν είναι τυχαίο που ο Clarkson είπε για αυτό: “δεν έχει την ταχύτητα του Subaru Impreza στην ευθεία … ο λόγος για τον οποίο είναι γρήγορο στην πίστα μας είναι απλός. Έχει οδική συμπεριφορά σαν να είναι μέσα σε cartoon.”
Saab 9-3 Viggen (1998-2002)
Το συγκεκριμένο αμάξι μπαίνει περισσότερο «τιμής ένεκεν». Δεν λέω πως ήταν κακό αυτοκίνητο, ούτε μειώνω την αξία του. Το αντίθετο μάλιστα. Το 9-3 Viggen ήταν ένα εξαιρετικά γρήγορο, super κλασικό αυτοκίνητο. Ένα διαχρονικό σχήμα από μία εξαιρετική εταιρία με επιδόσεις και τεχνολογία. Επίσης κερδίζει πόντους γιατί η Saab δεν υπάρχει πια –αν και υπάρχουν δημοσιεύματα που αναφέρουν την αναβίωσή της-. Όμως, για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, ήθελα να βάλω άλλα αυτοκίνητα στη θέση του. Αυτοκίνητα τα οποία δυστυχώς δεν συμμορφώνονταν με κάποιον από τους κανόνες μου. Αυτοκίνητα όπως το Saab 99 Turbo ή το Volvo 850 R… Ακόμα και έτσι όμως, δεν χωράει αμφιβολία στο μυαλό μου πως το Saab 9-3 Viggen θα είναι κλασικό σε 30 χρόνια. Αν δεν βρείτε το 9-3 Viggen, αγοράστε το 9-3 Aero… δεν είναι ακριβώς το ίδιο αλλά close enough.
Τελείωσε η λίστα και για κάποιον περίεργο λόγο μου άφησε μία γλυκόπικρη γεύση… Γλυκιά επειδή θυμήθηκα μερικά εξαιρετικά αυτοκίνητα, άλλα ήδη αναγνωρισμένα και άλλα ελαφρώς ή βαρέως υποτιμημένα και πικρή γιατί γράφοντας αυτό το άρθρο, συνειδητοποίησα πως η προηγούμενη δεκαετία (2000-2009) ήταν η δεκαετία που «πέθαναν» πολλά φανταστικά αυτοκίνητα. Κάποια από αυτά είχαν απογόνους (βλ. Focus RS, Nissan GT-R ή Audi TT) αλλά τα περισσότερα χάθηκαν… έγραψαν ιστορία και πέρασαν στην ιστορία, αφήνοντας μας να παρακαλάμε τις εταιρίες να βγάλουν τον διάδοχο τους. Γιατί μην μου πείτε πως το Mazda RX8 ήταν ο διάδοχος του RX7… ούτε κατά διάνοια. Η Alfa Romeo 4C είναι ο διάδοχος της GTV… όχι. Δεν λέω πως δεν υπάρχουν υπέροχα αυτοκίνητα ακόμα και τώρα αλλά κάτι έχουν χάσει. Κάτι η πρόοδος της ηλεκτρονικής, κάτι η στροφή σε «πράσινα» αυτοκίνητα, κάτι οι συνεργασίες, οι οικονομίες κλίμακας και η «παγκοσμιοποίηση» της παραγωγής και τέλος κάτι η πολιτική ορθότητα και η σοβαροφάνεια των εταιριών, μας έχουν στερήσει πολλά πράγματα.
Όπως και να έχει, εγώ σας παρουσίασα τα 10 επίδοξα κλασικά του μέλλοντος. Δείτε τα και σαν επενδύσεις. Το δύσκολο βέβαια, επειδή τα περισσότερα είναι sport αυτοκίνητα ή αυτοκίνητα με μεγάλη απήχηση σε βελτιωτές, είναι να βρείτε ένα stock, εργοστασιακό μοντέλο που να μην έχει «βιαστεί» στα χέρια του προηγούμενου ιδιοκτήτη του… καλή τύχη σε αυτό! Αν βρείτε όμως και έχετε την άνεση –τόσο οικονομικά όσο και από άποψη χώρου- να το κρατήσετε 20 χρόνια σε άριστη κατάσταση, να είστε σίγουροι πως αν θελήσετε να το πουλήσετε στο μέλλον, αν σας πάει η καρδιά δηλαδή, θα έχετε πολύ μεγάλο κέρδος… Τέλος, ξέρω πως άφησα κάποια μοντέλα έξω. Το έκανα είτε λόγω αυστηρών κανόνων είτε επειδή είναι τόσο προφανές που έπρεπε να κάνει χώρο για κάποιο από αυτά που μπήκαν.