Το σημείο στο οποίο το “μεγαλύτερες ζάντες” έγινε συνώνυμο με το “ομορφότερες ζάντες”μου διέφυγε αλλά μάλλον τοποθετείται στα τέλη της δεκαετίας του ’80 – αρχές δεκαετίας του ’90. Κάπου εκεί ξεκίνησε αυτή η τρέλα με τις ολοένα μεγαλύτερες ζάντες και όσο περνούσαν τα χρόνια, όσο μεγάλωνε το μέγεθος των αυτοκινήτων και όσο έμπαιναν στο παιχνίδι και οι κατασκευαστές, η κατάσταση ξέφυγε εντελώς.
Τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο που ένα μεσαίο hatchback προσφέρει ως προαιρετικό εξοπλισμό 20άρες ενώ ένα μικρό hatchback, μπορεί να εξοπλιστεί –και πολλές φορές εξοπλίζεται– με 18άρες. Είμαι ο μόνος που δεν συγκινείται από το θέαμα μίας τεράστιας ζάντας σε ένα μικρό αυτοκίνητο ή είναι κι άλλοι μαζί μου; Τέλος πάντων, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που έχει σημασία, είναι η επίδραση που έχουν οι μεγαλύτερες ζάντες στα αυτοκίνητα, έχει πολλές διαστάσεις και δεν είναι όλες καλές…
Δεν θα ασχοληθώ με τους κατασκευαστές γιατί αυτοί κάνουν την δουλειά τους και τις περισσότερες φορές εμείς ως καταναλωτές, δεν έχουμε επιλογή. Θα ασχοληθώ με την περίπτωση που ο καταναλωτής παίρνει την απόφαση να τοποθετήσει μεγαλύτερες ζάντες ελαφρού κράματος στο αυτοκίνητο. Ένα φαινόμενο που ονομάζεται “plus sizing”. Υπόψιν, ότι γράφεται από εδώ και κάτω, λαμβάνει ως δεδομένο το γεγονός ότι τόσο ο ιδιοκτήτης του οχήματος όσο και ο επαγγελματίας που θα πουλήσει τις ζάντες και τα ελαστικά σε αυτό, δεν είναι ηλίθιοι. Ξέρουν δηλαδή ότι η διάμετρος του τροχού πρέπει να παραμείνει απαράλλαχτη ώστε να μην υπάρχουν “θέματα” με το ταχύμετρο, με το ABS, τα ηλεκτρονικά γενικότερα και την ανάρτηση. Ξέρουν επίσης ότι υπάρχουν όρια –στη διάμετρο της ζάντας, στο φάρδος των ελαστικών κ.ά.– και ότι αυτά τα όρια δεν πρέπει να ξεπεραστούν για προφανείς λόγους.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που αποκομίζει κάποιος από plus sizing; Ο βασικότερος λόγος για τον οποίο η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου τοποθετεί μεγαλύτερης διάστασης ζάντες/ελαστικά, είναι η αισθητική. Εγώ μπορεί να διαφωνώ αλλά στα μάτια των περισσοτέρων, μία μεγάλη ζάντα είναι ομορφότερη από μία μικρή. Για παράδειγμα, ένα μεσαίο hatchback δείχνει ομορφότερο με 17άρες-18άρες απ’ ότι με 15άρες. Ένα sedan, είναι ομορφότερο με 18άρες-19άρες απ’ ότι με 16άρες κ.ο.κ. Γεμίζουν οι θόλοι και φαίνεται πιο καθαρά το σχέδιο της ζάντας. Δεκτόν. Όπως είπα, εγώ μπορεί να μην συμφωνώ, αλλά καταλαβαίνω γιατί αρέσει σε πολλούς. Επίσης, αυξάνοντας την διάμετρο της ζάντας, μπορείς να φορέσεις μεγαλύτερα φρένα.
Ξέρω, μιλάμε για μία πολύ μικρή μειοψηφία που νοιάζεται γι’ αυτό, αλλά ισχύει και το συμπεριλαμβάνω στα πλεονεκτήματα. Τέλος, βελτιώνεται η οδική συμπεριφορά. Χάρη στο μικρότερο προφίλ –λόγω σταθερής διαμέτρου τροχού με μεγαλύτερης διαμέτρου ζάντα-, μειώνεται το φαινόμενο του tire roll, αυξάνεται η σταθερότητα, βελτιώνεται η απόκριση στις αλλαγές κατεύθυνσης, η απόσταση φρεναρίσματος και η συνολική ικανότητα του αυτοκινήτου στις στροφές. Το τελευταίο μπορεί να μην είναι απόλυτο και θα εξηγήσω μετά το γιατί, αλλά ας πούμε προς το παρόν ότι ισχύει γενικά. Πέραν αυτών, δυσκολεύομαι να σκεφτώ άλλα πλεονεκτήματα…
Δεν ισχύει το ίδιο όμως για τα μειονεκτήματα. Εδώ είμαστε σε φάση “από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω”… Πρώτα απ’ όλα, χάνεις ανάρτηση. Μειώνοντας το προφίλ του ελαστικού, χάνεις ένα μέρος της ανάρτησης του αυτοκινήτου. Στην F1, το ελαστικό είναι το 50% της ανάρτησης του μονοθεσίου. Προφανώς στα αυτοκίνητα που αγοράζουμε εγώ και εσύ το ποσοστό δεν είναι τόσο μεγάλο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι μηδενικό. Η παραμόρφωση του ελαστικού αποσβαίνει κραδασμούς, είτε το πιστεύεις, είτε όχι και μειώνοντας δραστικά το προφίλ του ελαστικού –για να πας πχ από 16άρα σε 18άρα-, μειώνεις δραστικά την ικανότητα αυτή του ελαστικού.
Που σημαίνει αισθητά χειρότερη ποιότητα κύλισης. Σε αυτό, πρόσθεσε και τον αυξημένο θόρυβο ενός φαρδύτερου ελαστικού. Δεύτερον, αυξάνεις το βάρος της μη αναρτώμενης μάζας. Μεγαλύτερη ζάντα = βαρύτερη ζάντα, ακόμα και αν συνυπολογίσεις τις προόδους στην τεχνολογία. Εκτός αν πας σε ζάντες μαγνησίου ή ανθρακονημάτων. Υποθέτω όμως ότι δεν έχεις μία περιουσία να σπαταλήσεις σε ζάντες… Και ελαστικά. Πολλές φορές ξεχνάμε τα ελαστικά. Αν τα ελαστικά σε μία 16άρα θα σου κοστίσουν Χ λεφτά, ο ίδιος τύπος/μάρκα ελαστικών σε 18άρα θα σου κοστίσουν έως και 2X.
Τρίτον, οι επιδόσεις. Θα χειροτερέψουν. Σε test που έκανε το Car & Driver με διαφόρων διαμέτρων ζάντες σε ένα Golf του 2010, παρατήρησε ότι από τις 16άρες, στις 18άρες, τα 100 km/h έρχονταν 0.2 δευτερόλεπτα πιο αργά και τα 162 km/h, έρχονταν 0.7 δευτερόλεπτα πιο αργά. Θα μου πεις, τα δέκατα κυνηγάω; Σαφώς και όχι. Οπότε πάμε στο επόμενο μειονέκτημα. Κατανάλωση! Το Αμερικανικό μέσο, βρήκε πως ενώ η μέση κατανάλωση με τις 16άρες ήταν 10.2 λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα, με τις 18άρες, αυξήθηκε στα 10.75 λίτρα ανά 100 χιλιόμετρα. Μισό λίτρο ανά 100 χιλιόμετρα, δεν την λες και αμελητέα την διαφορά… Και συνεχίζω!
Είπα πριν ότι μεγαλύτερης διαμέτρου ζάντες με μεγαλύτερου πλάτους ελαστικά, βελτιώνουν την οδική συμπεριφορά. Όχι πάντα όμως. Κάτι που δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, είναι ότι έως έναν βαθμό, το προφίλ του ελαστικού χαρίζει προοδευτικότητα και προβλεψιμότητα. Ξέχνα τα αυτά με το τσιγαρόχαρτο που έχουν για προφίλ μερικοί τροχοί που έχω δει. Ναι, το αυτοκίνητο μπορεί να “πατάει” καλύτερα στις στροφές –αν και αυτό συζητιέται αφού αν δεν αλλαχτεί η ανάρτηση, σε ακραίες περιπτώσεις, η αυξημένη πρόσφυση των εξωτερικών τροχών μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια πρόσφυσης των εσωτερικών, ακυρώνοντας στην ουσία το πλεονέκτημα– αλλά όταν αποφασίσει να “φύγει”, θα φύγει απότομα και εξαιτίας της αυξημένης ταχύτητας που θα έχεις στην στροφή, πιο “άσχημα”.
Τέλος, έχεις ξεχάσει σε ποια χώρα ζούμε; Οι δρόμοι μας είναι απαράδεκτοι. Έχω γελάσει αρκετά με έναν δύσμοιρο που έκανε σλάλομ ενώ κινούνταν με 20 km/h σε έναν δρόμο που έμοιαζε βομβαρδισμένος. Φυσικά! Δεν ήθελε να τραυματίσει ούτε τις ομολογουμένως πολύ όμορφες –και πολύ ακριβές– ζάντες του, ούτε τα ελαστικά του που κόστιζαν πάνω κάτω όσο ένα μεταχειρισμένο hatchback δεκαετίας. Δεν θέλω να είναι αυτή η καθημερινότητα μου! Ναι, ξέρω ότι οι μεγαλύτερης διάστασης τροχοί περνούν πιο εύκολα πάνω από μερικά χαντάκια ενώ οι μικρότεροι τροχοί πέφτουν μέσα αλλά όπως και να έχει, αγαπώ τις ζάντες μου, τα ελαστικά μου και πάνω απ’ όλα την τσέπη μου.
Αυτό το άρθρο ΔΕΝ είναι οδηγός αγοράς. Δεν θα σου πω εγώ τι να κάνεις και τι όχι. Εγώ απλά ανέφερα τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα των χαμηλοπρόφιλων, μεγάλης διαμέτρου ζάντας τροχών και του φαινομένου του plus sizing. Το μόνο που μπορώ να πω ως συμβουλή, είναι να επικρατεί πάντοτε η λογική. Σεμνά που λένε και στο χωριό μου. Αν υπερβάλλεις, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, θα το πληρώσεις!
Η τελική απόφαση όμως, είναι δική σου… όπως πάντα. Εγώ έχω δηλώσει αρκετές φορές λάτρης του κλασικού, σχεδόν old school αγωνιστικού look στο αυτοκίνητο. Μικρής διαμέτρου ζάντα ελαφρού κράματος και ελαστικό με παχύ, τετράγωνο προφίλ. Οτιδήποτε κάτω από 45 στο προφίλ, μου φέρνει αλλεργία και με κάνει να ανησυχώ. Δεν μπορώ τις 19άρες, τις 20άρες. Μέχρι τις 18άρες σε κάποιο sedan ίσως φτάσω αλλά και πάλι διστακτικά. Αλλά αυτή είναι η γνώμη μου. Η δική σου ποια είναι;