Ελάχιστα άλλα ορόσημα αντιπροσωπεύουν την Γερμανία περισσότερο από το σύστημα αυτοκινητοδρόμων της, την Autobahn. Ο καθεδρικός ναός της Κολωνίας είναι χαρακτηριστικό της δυτικής Γερμανίας και ο Πύργος της Τηλεόρασης στο Βερολίνο είναι ένα επίτευγμα της μηχανικής, αλλά η Autobahn συνδέει ολόκληρη την χώρα.
Κατά την διάρκεια των δεκαετιών, έχει μετατραπεί από ένα χρηστικό κομμάτι της εθνικής υποδομής, σε μια πολιτιστική εικόνα που έχει οδηγήσει στην δημιουργία έργων τέχνης, άλμπουμ και αναμνηστικών. Γιατί όμως έγινε τόσο θρυλική και ποια είναι η σχέση των Γερμανών με την Autobahn σήμερα; Αλλά το πιο σημαντικό ερώτημα είναι το εξής: Είναι αλήθεια ότι μπορείς να τρέχεις όσο θέλεις;
Πώς ξεκίνησε η δημιουργία της Autobahn
Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά: Οι Ναζί δεν εφηύραν την Autobahn. Η ιδέα της κατασκευής αυτοκινητοδρόμων που θα συνδέουν τις αναπτυσσόμενες πόλεις της Γερμανίας μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο σχεδιάστηκε στην μεταπολεμική Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Ο πρώτος δημόσιος δρόμος αυτού του είδους ολοκληρώθηκε το 1932, συνδέοντας την Κολωνία και την Βόννη. Εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και σήμερα, είναι μέρος της Autobahn 555.
Αφότου ο Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία το 1933 χρησιμοποίησε την Autobahn για πολιτικό κέρδος, διορίζοντας τον Φριτζ Τοντ ως “Γενικό Επιθεωρητή της Γερμανικής Οδοποιίας” και του ανέθεσε να αυξήσει το δίκτυο Autobahn.
Ο Τοντ ήταν πίσω από ένα πρόγραμμα δημιουργίας θέσεων εργασίας, το οποίο, σύμφωνα με την ναζιστική προπαγάνδα, βοήθησε στην εξάλειψη της ανεργίας στη Γερμανία. Η πραγματικότητα βέβαια ήταν πολύ διαφορετική. Οι εργαζόμενοι της Autobahn ζούσαν όλοι μαζί κοντά στα εργοτάξιά τους και οι περισσότεροι δεν πήγαιναν εκεί εθελοντικά, αλλά είχαν στρατολογηθεί μέσω της υποχρεωτικής Υπηρεσίας Εργασίας Ράιχ.
Στην πορεία η κατασκευή βασίστηκε όλο και περισσότερο σε εργαζόμενους που δούλευαν καταναγκαστικά αλλά και κρατούμενους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης μετά τον πόλεμο το 1939.
Λόγω του τεράστιου αριθμού των εργαζομένων που απαιτούνται για να διατηρήσουν την παραγωγή που απαιτείται για την έναρξη ενός πολέμου, ξέμειναν από εργάτες για να χτίσουν την Autobahn, καθιστώντας την αναγκαστική εργασία όλο και πιο σημαντική,
λέει η Άλις Ετροπόλσκι, επικεφαλής της ομάδας μάρκετινγκ προϊόντων στις δημόσιες συγκοινωνίες door2door στο Βερολίνο. Η καταναγκαστική εργασία, προσθέτει, έλαβε χώρα “προφανώς υπό πολύ κακές συνθήκες εργασίας”.
Μέχρι το 1942, όταν ο πόλεμος στράφηκε εναντίον των Ναζί, είχαν ολοκληρωθεί 3.800 χιλιόμετρα, από τα προγραμματισμένα 20.000 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμου.
Ανατολή εναντίον Δύσης
Μετά τον πόλεμο, τα υπάρχοντα τμήματα της Autobahn στη δυτική Γερμανία επισκευάστηκαν και τέθηκαν ξανά σε χρήση, με ένα πρόγραμμα επέκτασης που ξεκίνησε την δεκαετία του 1950.
Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ορισμένα τμήματα της εθνικής οδού σχεδιάστηκαν για να λειτουργούν ως προσωρινά αεροδρόμια για συμμαχικά στρατεύματα σε περίπτωση σοβιετικής εισβολής. Στην Ανατολική Γερμανία, εν τω μεταξύ, οι αυτοκινητόδρομοι χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για την κυκλοφορία στρατιωτικών οχημάτων.
H Autobahn σήμερα
Από το 1953, ο επίσημος όρος των γερμανικών αυτοκινητοδρόμων είναι Bundesautobahn, ο “ομοσπονδιακός αυτοκινητόδρομος”. Το δίκτυο αποτελείται πλέον από 13.000 χιλιόμετρα και κατατάσσεται μεταξύ των μακρύτερων και πιο πυκνών οδικών συστημάτων στον κόσμο.
Τα περισσότερα τμήματα έχουν δύο, τρεις ή και τέσσερις λωρίδες σε κάθε κατεύθυνση, καθώς και μία μόνιμη λωρίδα έκτακτης ανάγκης. Η Autobahn χρηματοδοτείται από φόρους και συντηρείται από το ίδιο το γερμανικό κράτος και όχι από τις περιοχές που διασχίζει. Τα αυτοκίνητα έχουν δωρεάν πρόσβαση, αλλά από το 2005, τα φορτηγά πρέπει να πληρώσουν ένα “maut” (διόδια).
Η Autobahn έχει επίσης την δική του αστυνομική δύναμη, το Autobahnpolizei, συχνά χρησιμοποιώντας αστυνομικά αυτοκίνητα χωρίς σήμανση εξοπλισμένα με βιντεοκάμερες για την τεκμηρίωση παραβιάσεων ταχύτητας. Υπάρχει μάλιστα ακόμη και μια τηλεοπτική σειρά αφιερωμένη σε αυτούς, το “Alarm fur Cobra 11”, η οποία επικεντρώνεται στην γεμάτη δράση ζωή μιας ομάδας Autobahnpolizei στην περιοχή του Ρήνου – Ρουρ.
Η ταχύτητα είναι το θέμα
Φυσικά, το μόνο που γνωρίζουν οι περισσότεροι (ή πιστεύουν) για την Autobahn είναι ότι μπορείς να οδηγήσεις όσο γρήγορα θέλεις το αυτοκίνητό σου. Αυτό είναι εν μέρει αλήθεια. Κάποια κομμάτια του αυτοκινητόδρομου – για παράδειγμα το Α3 μεταξύ Κολωνίας και Φρανκφούρτης – δεν έχουν όριο ταχύτητας, δίνοντας στους οδηγούς την ευκαιρία να πατήσουν όσο θέλουν το γκάζι. Όπως είπε κάποτε ο Τομ Χανκς για την εμπειρία του στην Autobahn: “Όταν περάσεις μια πινακίδα που λέει 120 με μία γραμμή στην μέση, τα γάντια πέφτουν, μωρό μου”.
Η Autobahn του μέλλοντος
Σήμερα, η Γερμανία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα χωρίς όριο ταχύτητας και οι συζητήσεις για την εισαγωγή του ήταν πάντα ένα καυτό θέμα στην γερμανική πολιτική. Οι προσκλήσεις για καθιέρωση ορίων ταχύτητας έχουν αρχίσει από την δεκαετία του 1980 και έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια – κυρίως επειδή θα μπορούσαν να μειώσουν τις εκπομπές CO2. Το Πράσινο Κόμμα προσπάθησε να εισαγάγει ως όριο ταχύτητας τα 130 χιλιόμετρα/ώρα το 2019, αλλά απορρίφθηκε.
Προς το παρόν, οι πολιτικοί και το κοινό στη Γερμανία είναι αναποφάσιστοι για το μέλλον της διάσημης Autobahn. Υπεύθυνος για την δημιουργία περισσότερων αυτοκινητοδρόμων είναι ο εξαιρετικά αμφιλεγόμενος υπουργός μεταφορών της Γερμανίας, Αντρέας Σόιερ. Ο Σόιες έγραψε πρόσφατα σε ένα tweet:
Αν ζείτε σε ένα χωριό, χρειάζεστε την Autobahn,
το οποίο προκάλεσε την οργή πολλών ανθρώπων που ζουν σε αγροτικές περιοχές, οι οποίοι στην πραγματικότητα θα προτιμούσαν καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες.
Οι Γερμανοί Πράσινοι, από την άλλη, απαιτούν άμεση διακοπή στα περισσότερα έργα επέκτασης της Autobahn – ειδικά εκείνα του Α49 στην Έσση, καθώς θα σήμαινε την καταστροφή ενός δάσους 300 στρεμμάτων, το Dannenroder Wald.
Πάντως, μπορεί το μέλλον της να είναι αβέβαιο, η θέση όμως της Autobahn στην γερμανική ιστορία είναι δεδομένη.
Πώς να οδηγείς στην Autobahn
Είναι παράνομο να προσπεράσεις ένα όχημα από δεξιά. Πρέπει να πας στην αριστερή λωρίδα για να περάσεις, καθώς η δεξιά λωρίδα κυκλοφορείας προορίζεται πάντα για πιο αργή κίνηση. Οι οδηγοί στην Autobahn ενθαρρύνονται επίσης να αφήνουν ελεύθερη την αριστερή λωρίδα ακόμη και εάν δεν υπάρχουν άλλα αυτοκίνητα, ακολουθώντας το λεγόμενο “Rechtsfahrgebot”, τον “κανόνα της σωστής λωρίδας”.
Πάντα υπάρχει κάποιος γρηγορότερος από εσένα- οπότε ο οδηγός πρέπει πάντα να ελέγχει τον αριστερό σας καθρέφτη. Τα όρια ταχύτητα στην Autobahn υποδεικνύονται πάντα με πινακίδες ή ηλεκτρονικές οθόνες.
Εάν συμμορφωθείς με αυτούς τους κανόνες, η οδήγηση στην Autobahn είναι αρκετά ασφαλής. Ωστόσο εάν βρίσκεσαι σε κυκλοφοριακή κίνηση μετά από ένα ατύχημα μπροστά σου, θα πρέπει να δημιουργήσεις την Rettungsgasse – τη λωρίδα οχημάτων έκτακτης ανάγκης. Όταν η κυκλοφορία μειωθεί εξαιτίας έκτακτης ανάγκης, οι οδηγοί υποχρεούνται από τον νόμο να κάνουν χώρο για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Εάν υπάρχουν μόνο δύο λωρίδες, πρέπει οι οδηγοί να μετακινήσουν τα αυτοκίνητά τους στην άκρη δεξιά και την αριστερή άκρη του οδοστρώματος, δημιουργώντας μια “μεσαία” λωρίδα. Εάν υπάρχουν περισσότερες από δύο λωρίδες, οι οδηγοί στην δεξιά πλευρά παραμένουν όσο το δυνατόν πιο δεξιά, ενώ οι οδηγοί στην τρίτη ή στη τέταρτη λωρίδα κυκλοφορίας κάνουν όσο το δυνατόν πιο αριστερά.